रसुवा, नेपाल चीन सिमानकाे रसुवागढी नाकाबाट हुने काराेवारबाट  ६ अर्ब ८८ करोड रुपैयाँ राजश्व असुली भएकाे छ । 

चालू आर्थिक वर्षको पहिलो ८ महिनामा ९साउनदेखि फागुनसम्म० रसुवागढी सीमा नाकाबाट ४,६३७ वटा चिनियाँ इलेक्ट्रिक सवारी साधन (कार, जीप, बस, भ्यान) आयात भएको छ। यसबाट सरकारलाई ६ अर्ब ८८ करोड रुपैयाँ राजश्व उठेकाे हाे । 

भन्सार विभागका प्रमुख तुलसीप्रसाद भट्टराईले बताए अनुसार, यी सवारीहरू नेपालभर विभिन्न स्थानमा पठाइएका छन्। अधिकांश सवारीहरू भन्सार प्रक्रिया पूरा गरी गन्तव्यतर्फ पुगिसकेका छन् भने केही काठमाडौं पठाउने तयारी भइरहेको छ।

चीनबाट इलेक्ट्रिक गाडी आयातमा निकै उछाल आएको छ। यसको प्रमुख कारण नेपाल सरकारले इलेक्ट्रिक वाहनमा दिँदै आएको कर छूट र पेट्रोल(डिजेलको मूल्यवृद्धिले गर्दा बिजुलीमा चल्ने सवारीको माग बढेको हो। यसले नेपालको ऊर्जा आयात घटाउन मद्दत गर्ने अपेक्षा गरिएको छ।

यसै अवधिमा रसुवागढी नाकाबाट तयारी पोशाक, जुत्ता, चप्पल, जीप र कारका पुर्जा, होजियारी कपडा, ब्याग, स्याउ, लसुन लगायत सामान पनि आयात भएको छ। साथै, निर्माणाधीन जलविद्युत आयोजनाहरूका लागि चिनियाँ उपकरणहरू पनि आयात भइरहेको छ।

यी आयातहरूले सरकारी राजश्व संकलनमा ठूलो योगदान पुर्याएका छन्। विशेष गरी इलेक्ट्रिक सवारीको बढ्दो आयातले नेपालको हरित ऊर्जा र सार्वजनिक यातायात नीतिलाई बलियो बनाउने देखिन्छ।

याे २०७१ सालदेखि सञ्चालनमा आएको नाका हाे । चीनबाट इलेक्ट्रिक सवारी साधन, रेडिमेट, इलेक्ट्रोनिक, जलविद्युत् आयोजनाका सामग्री, टेलिकमका सामग्री र फलफुल आयात हुँदै आएको छ। 

रसुवा, नेपाल पत्रकार महासंघ रसुवाले पत्रकार सुरेश रजकको हत्या  तथा  विभिन्न सञ्चार गृह माथि भएको आक्रमणको विरोध गर्दै नेपाल पत्रकार महासङ्घ रसुवाले प्रमुख जिल्ला अधिकारीमार्फत दोषीलाई कारबाहीको माग गरी ध्यानाकर्षण पत्र बुझाइएका छन् ।

पूर्व राजाको पुनर्बहालीको माग गर्दै १५ गते काठमाडौँको तीनकुनेमा प्रदर्शनको क्रममा पत्रकार  विभिन्न सञ्चार गृह माथि भएको आक्रमणको विरोध गर्दै नेपाल पत्रकार महासङ्घ रसुवाले प्रमुख जिल्ला अधिकारी मार्फत दोषीलाई कारबाहीको माग गरी ध्यानाकर्षण पत्र बुझाइएको छ।

महासङ्घले पत्रकार सुरेश रजकको हत्यामा संलग्नलाई कारबाहीको माग गरेको छ भने उनको परिवारलाई तत्काल राहत उपलब्ध गराउन समेत माग गरेको छ।

महासङ्घको जिल्ला शाखा रसुवाको अध्यक्ष केशवप्रसाद पौडेलले प्रमुख जिल्ला अधिकारी अर्जुन पौडेलमार्फत सरकारलाई ज्ञापन पत्र बुझाउँदै प्रेस स्वतन्त्रताको सुनिश्चितता गर्न माग गरेका छन्। 

ध्यानाकर्षण पत्र बुझेर १५ गतेको घटनामा अराजक भिडले पत्रकार माथि भएको आक्रमणप्रति ध्यानाकर्षण भएको छ । मिडिया हाउस, अस्पतालमा आक्रमण अराजकता हो स् प्रमुख जिल्ला अधिकारी अर्जुन पौडेल बताए ।

साे अवसरमा नेपाल पत्रकार महासङ्घ रसुवाका पुर्व अध्यक्ष हेमनाथ खतिवडा, एकाेराव बागमती प्रदेश अध्यक्ष दिपक लामा, प्रृस चाैतारी रसुवाका अध्यक्ष बलराम घिमिरे लगायतका पत्रकारहरू सहभागी थिए ।

रसुवा, नेकपा एमालेकाे आयोजना भएको धुन्चेमा  गणतन्त्रका लागि जागरण सभा धुन्चेमा सम्पन्न भयाे । 

सभामा नेकपा एमाले केन्द्रीय सदस्य तथा प्रमुख अतिथी साेम मिश्रले अब ज्ञानेन्द्रले १५ गते जस्ताे पुन टाउकाे उठाए जेल पठाउने बताए । राजतन्त्रकाे सिनाे बाेक्नेहरूलाइ समाजले दुत्कार्ने बताए । हजाराैंकाे रगत, पसिना र बलिदानीले ल्याएकाे गणतन्त्र जाेगाउन सबै पक्षधरहरू स-साना कुरा छाडेर राष्ट्रिय मुद्दामा लाग्न अनेराेध गरे । 

लोकतान्त्रिक गणतन्त्रको पक्षमा र प्रतिगामी हिंसात्मक प्रवृत्तिको विरुद्ध सवै गणतन्त्र पक्षधरहरू एक हुनुपर्ने बताए ।

केन्द्रीय सदस्य प्रेम तामाङले राजावादीहरूकाे १५ गतेकाे राजावादीहरूकाे दुस्सहास मात्र भएकाे बताए । उनले गणतन्त्रका पक्षमा युवा तथा सबै गणतन्त्र पक्षधरहरू एकजुट हुनुपर्ने बताए । सभामा पाँच गाउँपालिकाबाट कायकर्ताहरू सहभागी थिए । 

रसुवा,  चैत्र २६-२८ गतेसम्म सञ्चालन हुन लागेकाे १२ औं राष्ट्रपति रनिङ शिल्ड तथा खेलकुद महाेत्सव धुन्चेमा हुने  भएकाे छ । 

जिल्ला खेलकुद विकास समितिद्धारा आयोजित शनिबार पत्रकार सम्मेलनमा अध्यक्ष बिराज लाेप्चनले धुन्चेमा हुने खेलकुद महाेत्सवले राैनकता दिने  जानकारी दिएका हुन् । कार्यक्रममा पत्रकारहरूले सुझाव तथा  प्रश्न पनि गरेका थिए । 

उद्घाटन कार्यक्रममा  प्रमुख अतिथी बागमती प्रदेशका मुख्य मन्त्री बहादुरसिंह लामा रहने र समापनमा पुर्व राष्ट्रपति विद्या भण्डारी रहने अध्यक्ष तामाङले बताए । 

पत्रकार सम्मेलनमा जिल्ला समन्वय प्रमुख अशाेक घिमिरे, गाेसाइकुण्ड गाउँपालिका अध्यक्ष कैसाङनुर्पु तामाङ लगायतका अतिथीहरूले मन्तब्य दिएका थिए । 

उद्घाटन समाराेहमा बागमती प्रदेशका मुख्यमन्त्री माननीय बहादुरसिंह तामाङ र प्रतियोगिताको समापन भने पूर्वराष्ट्रपति विद्यादेवी भण्डारीको प्रमुख आतिथ्यमा सम्पन्न हुने छ।

 जिल्लाका पाँचवटा गाउँपालिका गोसाईकुण्ड, कालिका, उत्तरगया, नौकुण्ड, र आमाछोदिङ्मोबाट छनोट गरिएका उत्कृष्ट खेलाडीहरूले सहभागिता जनाउने छन्। प्रतियोगितामा भलिबल, तेक्वान्दो, कराते तथा एथलेटिक्सजस्ता विभिन्न खेलहरू समावेश गरिएकाे सम्मेलनमा जानकारी दिइएकाे थियाे । 

जिल्ला खेलकुद विकास समितिका अध्यक्ष लोप्चनका अनुसार प्रतियोगितामा ३०० भन्दा बढी खेलाडी सहभागी हुनेछन्। साथै, प्रतियोगिता अवधिभर खेलाडीहरूको  ५ लाख रूपैयाँ बराबरको बीमा गरिनेछ। निष्पक्षता र उच्चस्तरीय प्रतिस्पर्धाका लागि राष्ट्रिय तथा अन्तर्राष्ट्रिय निर्णायकहरू नियुक्त गरिनेछन्। 

प्रतियोगितामा विजेता पालिकालाई २२ हजार २ सय २ रुपियाँको साथमा रनिङ शिल्ड, ट्रफी, मेडल र प्रमाण-पत्रद्वारा पुरस्कृत गरिने अध्क्षय बिराज लोप्चनले जानकारी दिए ।  

दोस्रो र तेस्रो हुने विद्यालयलाई क्रमशः नगद ११ हजार १ सय १ रुपियाँ र ५ हजार ५ सय ५ रुपियाँको साथमा ट्रफी, मेडल र प्रमाणपत्र प्रदान गरिनेछ । प्रत्येक खेलमा छात्र र छात्रातर्फ उत्कृष्ट प्रदर्शन गर्ने खेलाडीलाई नगद १ हजार १ सय १ रुपियाँ समेत प्रदान गरिने छ।

अखिल नेपाल महिला संघ जिल्ला कमिटी अध्यक्ष कार्की कालिका २ निवासी हुन् । उपाध्यक्षमा सिमा डिएम, शारदा गुरूङ, सचिव मनिता ग्यावा, उपसचिव सावित्री घिमिरे, काेषाध्यक्ष बुद्धमाया तामाङ सहित ३९ जना सदस्य रहेका छन् । 

निर्वाचित पदाधिकारी तथा सदस्यहरूले सपथ ग्रहण गरेका छन् ।  सपथ ग्रहण तथा प्रमाणपत्र प्रदान  कार्यक्रममा नेकपा एमालेका नेताहरू केन्द्रीय सल्लाहकार छाेवाङ तेन्जिङ तामाङ, पार्टीकाे बागमती प्रदेश कमिटी सदस्य तथा अनेमसंघ इन्चार्ज सरिता लम्साल, जिल्ला कमिटी उपसचिव चमेली गुरूङलगायतका नेताहरूले सम्बाेधन गरेका थिए । 

रसुवा, आमाछोदिङमो गाउँपालिका–१ हाकुस्थित हाकु सामुदायिक स्वास्थ्य इकाईमार्फत आपतकालीन उपचारका लागि सेवा पुर्याउन सामुदायिक सहयोग कार्यक्रमअन्तर्गत  एम्बुलेन्स हस्तान्तरण भएकाे छ । 

निर्माणाधीन २१६ मेगावाट क्षमताको माथिल्लो त्रिशूली १ जलविद्युत आयोजनाले प्रभावित क्षेत्रको गाउँलाई एम्बुलेन्स प्रदान गरिएको हाे । विपद्, दुर्घटना एवं गम्भीर प्रकृतिका रोगबाट प्रभावित घाइते, सुत्केरीलगायत आयोजना प्रभावित क्षेत्रका बासिन्दालाई मानवीय सेवा पुर्‍याउने उद्देश्यले गाउँपालिकालाई आधुनिक सुविधा सम्पन्न एम्बुलेन्स प्रदान गरेको हो ।

आयोजना प्रभावित अर्को उत्तरगया गाउँपालिकालाई पनि छिट्टै एम्बुलेन्स प्रदान हुने जनाइएकाे छ । आयोजनाको प्रवर्धक नेपाल वाटर एण्ड इनर्जी डेभलप्पमेन्ट कम्पनी प्रालिका प्रमुख कार्यकारी अधिकृत  बायोङ सु मिनलले हाकुमा आयोजित एक कार्यक्रमकाबीच एम्बुलेन्सको साँचाे आमाछोदिङमो गाउँपालिकाका अध्यक्ष बुचुङ तामाङलाई हस्तान्तरण गरे । 

कोरियन कम्पनीको अगुवाइमा प्रत्यक्ष वैदेशिक लगानीमा रसुवाको आमाछोदिङमो गाउँपालिका–१ हाकुमा आयोजनाको बाँधलगायतका संरचना र उत्तर गया गाउँपालिका–१ मा भूमिगत विद्युत् गृहलगायतका संरचना निर्माणाधीन छन् ।

रसुवा, आमाछोदिङमो गाउँपालिका - २ अन्तर्गत नेसिङ र ग्रे गाउँमा आयोजित निःशुल्क स्वास्थ्य शिविर  सम्पन्न भएको छ। 

दोबो तेम्बा फुर्पु आधारभूत अस्पतालको आयोजनामा पहिलो पटक सञ्चालन गरिएको यस शिविरमा १ सय  ५० जनाले स्वास्थ्य सेवा प्राप्त गरेका छन्। दुर्गम क्षेत्र र यातायात असुविधाका बाबजुद स्थानीयबासीको उल्लेखनीय सहभागिता रहेको उक्त शिविरमा मधुमेह, दम, उच्च रक्तचाप, भाइरल ज्वरोजस्ता रोगहरूको परीक्षण गरिएको थियो। ज्येष्ठ नागरिक, गर्भवती महिला र बालबालिकाको स्वास्थ्य जाँचसमेत गरिएको थियो।

स्वास्थ्य परीक्षणका क्रममा ११ जना दम, ४ जना मधुमेह र ८ जना उच्च रक्तचापका बिरामी फेला परेका छन् भने ४ जना गर्भवती महिलाको पनि स्वास्थ्य परीक्षण गरिएको अस्पतालका डाक्टर सरोज श्रेष्ठले जानकारी बताए ।  

डा श्रेष्ठका अनुसार गाउँघरमा प्रयोग गरिने तमाखु, धूम्रपान तथा खाना पकाउँदा निस्कने धुवाँका कारण दमको समस्या बढ्ने भएकाले सचेत रहन आवश्यक छ। साथै, उच्च रक्तचाप नियन्त्रण गर्न नुनको मात्रा सीमित ९ प्रति दिन ५ ग्राम राख्न र नियमित शारीरिक व्यायाम गर्न सुझाव दिए । 

स्थानीयबासीले यस शिविरलाई उपयोगी भएको भन्दै यस्ता कार्यक्रम आगामी दिनमा पनि निरन्तर आयोजना गर्नुपर्ने बताएका छन्।

रसुवा, धैबुङ्ग कालिका साना किसान सहकारी संस्था लि काे आयोजनामा सहकारीले वित्तिय शाक्षारता कार्यक्रम भूमिघर कालिकास्थानमा सञ्चालन भयाे । 

कालिका गाउँपालिकाभरबाट सहभागीहरूलाइ साना किसान सहकारीका ९४ जना सहभागी सेयर सदस्यहरूलाइ वित्तिय शाक्षारता कार्यक्रम बारे जानकारी दिदैं साना किसान विकास बैक गजुरीका सूर्य अधिकारीले सहजिकरण गरेका थिए । 

कार्यक्रममा सहजकर्ताले समुह गठन, कार्यबिभाजन, बैठक सञ्चालन, समुह तथा अन्तर समुहकाे काम, कर्तब्य र अधिकार , सञ्चालक समिति, लेखा समिति र कर्मचारीकाे काम , कर्तब्य, सहकारी सम्बन्धि विद्यमान नियम कानुन , कसुर र दण्ड सजायकाे बारेमा प्रस्तुती गरेका थिए । 

सहकारीले वित्तिय शाक्षारता कार्यक्रम सवै अन्तर समुहसम्म लैजाने जनाएकाे छ । 

लोकतान्त्रिक गणतन्त्र पक्षहरुमा हुने जागरणा सभामा पार्टी नेताहरू सम्बाेधन गर्ने कार्यक्रम रहेकाे छ । पाँचवटै गाउँपालिका कमिटीकाे बैठक बसेर १८ गते सदरमुकाममा हुने सभामा  उपस्थितिको लागि सवै कार्यकर्तामा हार्दिक अनुरोध गरिएकाे नेकपा एमाले बागमती प्रदेश कमिटी सदस्य उद्धव प्रसाद रिजालले बताए । 

जागरण सभामा केन्द्रीय नेताहरू तथा प्रदेश कमिटी नेताहरू र जिल्ला नेताहरूले सम्बाेधन गर्ने पार्टी जिल्ला कमिटी रसुवाका उपाध्यक्ष कैसाङनुर्पु ताामाङले जानकारी दिए  । जागरण सभाका लागि सवै गाउँपालिकाबाट पार्टी कार्यकर्ताहरूकाे सहभागिता रहने बताइएकाे छ । 

रसुवा, चैत १२ गते राति  गोसाइँकुण्ड गाउँपालिका-३ स्थित रसुवा भोटेकोशी जलविद्युत् परियोजनाको ड्याम साइटमा रहेको स्टोरबाट फलामका डण्डी तथा रडहरू चोरी भएको छ।

सिनाे हाइड्राे कम्पनीकाे समानहरू झण्डै  ३ हजार ७ सय केजी बराबरको फलामका डण्डी तथा रडका टुक्राहरू चोरी गरी बा ३ ख ३७६६ नम्बरको टिपर गाडीमा लुकाइ छिपाइ लैजाने क्रममा फेला परेका हुन्। ती सामग्रीहरू गाडीको पछाडिको भागमा बालुवाले छोपेर लैजाने प्रयास गरिएको थियो।

उक्त चोरी कार्यमा संलग्न टिपर चालक सुजन वाइबा, कुमार तामाङ र राजेन्द्र घले लाई प्रहरीले नियन्त्रणमा लिई रसुवा जिल्ला अदालतबाट ७ दिनको म्याद थप गरी अनुसन्धान प्रक्रिया अघि बढाएको जिल्ला प्रहरी कार्यालयले जनाएकाे छ । 

रसुवा,  लाङटाङ राष्ट्रिय निकुञ्जले साउनदेखि माघमसान्तसम्म २८ हजार ७ सय ८५ जना पर्यटकहरूले भ्रमण गरेको र २ करोड ९५ लाख ९ हजार २ सय ८५ रूपैयाँ राजश्व संकलन गरेको छ। 

यस अवधिमा नेपाली, सार्क राष्ट्र, तथा अन्य विदेशी पर्यटकहरूले यस निकुञ्जलाई आफ्नो गन्तव्य बनाएका छन्। निकुञ्ज प्रशासनका अनुसार, यस अवधिमा नेपाली पर्यटकहरूको संख्या २१ हजार २ सय १८ जना, सार्क राष्ट्रका ३ हजार ९२ जना, र अन्य विदेशी पर्यटकहरूको संख्या ७ हजार १ सय ७६ जना रहेको छ। यो निकुञ्ज नेपालको पहिलो हिमाली राष्ट्रिय निकुञ्ज हो भने पदयात्राका लागि सगरमाथा राष्ट्रिय निकुञ्ज र अन्नपूर्ण संरक्षण क्षेत्र पछिको तेस्रो लोकप्रिय गन्तव्य हो।

लाङटाङ राष्ट्रिय निकुञ्ज संघीय राजधानी काठमाडौंबाट सबैभन्दा नजिकको राष्ट्रिय निकुञ्ज हो। यसले रसुवा जिल्लाको ५७ प्रतिशत, नुवाकोटको ३६ प्रतिशत, र सिन्धुपाल्चोकको ७ प्रतिशत भूभाग ओगटेको छ। यो निकुञ्ज १ हजार ७ सय वर्ग किलोमिटर क्षेत्रमा फैलिएको छ।

वन्यजन्तु तथा वनस्पतिको प्रचुरताको आधारमा यो निकुञ्ज धेरै नै महत्त्वपूर्ण मानिन्छ। यहाँ १ हजार भन्दा बढी प्रजातिका वनस्पति तथा अति महत्त्वपूर्ण र दुर्लभ वन्यजन्तु पाइन्छन्। यसका साथै यहाँबाट हिमालहरूको मनोरम दृश्य हेर्न पाइन्छ भने हाईकिङ गर्न पनि सकिन्छ।

यसरी पर्यटकहरूको संख्या बढ्दै गएकोले लाङटाङ राष्ट्रिय निकुञ्जले स्थानीय पर्यटन क्षेत्रमा ठूलो योगदान दिइरहेको छ। साथै, यसले निकुञ्जको संरक्षण र विकासका लागि राजश्व संकलनमा पनि महत्त्वपूर्ण भूमिका खेलिरहेको छ।

रसुवा, डिभिजन वन कार्यालय रसुवाले आयोजनामा वन डढेलो नियन्त्रण तथा क्षमता अभिवृद्धि तालिम चैत १० र ११ गते धुन्चेमा सम्पन्न भएको छ  । 

नेपाली सेनाको श्रीनाथ गण, जनपथ तथा शसस्त्र प्रहरी बल र सामुदायिवक वन उपभोक्ता महासंघको सहभागितामा भएको तालिम सहजिकरण गर्दै डिभिजन वन कार्यालय रसुवाका डिभिजनल वन अधिकृत शम्भु तामाङले आगोको श्रोत (ताप), ज्वलनशील वस्तु (ईन्धन) र  हावा (प्राणवायु) तीन तत्वहरुको संयोजनबाट आगो लाग्ने , प्राकृतिक कारण १ प्रतिसत भन्दा कम, मानविय वा कृतिम कारण  (९६ %) जसमा  जानीजानी वा इच्छित वन डढेलो (६४ %)  र  अन्जानमा वा दुर्घटनात्मक (३२ %) कारण वन डढेलो लाग्ने गरेकाे बताए । 

सामान्यतया भूँई घास उमार्ने,  लघु वन पैदावार संकलन गर्ने, शिकार खेल्ने, सुकेको काठ दाउरा निकाल्न, रिसिवी साँध्ने, खेती बारी मलिलो बनाउन, दशी प्रमाण नष्ट गर्ने, वन्यजन्तु भगाउने जस्ता कारण वन डढेलो लाग्ने गरेकाे बताए । 

तामाङले वन ऐन २०७६ मा  वनमा डढेलो लगाउनेलाइ हदैसम्वम कारवाही गरिने बताउँदै वन जङलको संरक्षण र सुव्यवस्था गर्न बनेको वन ऐन २०७६ को परिच्छेद १५, दफा ४९ (घ) अनुसार राष्ट्रिय वनमा आगो लगाउन वा आगलागी हुन जाने कुनै कार्य गरेमा वा गराएमा वा सोको उद्योग गरेमा यस ऐन बमोजिमको कसुर गरेको मानिने छ भनी उल्लेख गरिएको जानकारी दिए । 

यदी कसैले माथि उल्लेखित प्रकारको कसूर गरेमा सोही ऐनको दफा ५० को खण्ड (घ)  बमोजिम क्षति भएको कसुरको बिगो असुल गरी ३ वर्ष सम्म कैद वा ६० हजार रुपैयाँ सम्म जरिवाना वा दुवै सजाय हुने स्पष्ट कानूनी व्यवस्था समेत गरिएको जानकारी दिइएकाे थियाे । 

वनमा डढेलो लगाउने व्यक्तिलाई कानुनी कारवाही गर्न सुचना दिने र सूचना दिने व्यक्तिलाई पुरस्कार दिने कानुनी व्यवस्था रहेको पनि कार्यालयले जनाएकाे छ । वन डढेलोबाट वातावरण तथा धनजनकाे धेरै क्षती हुने, वन डढेलो रोकथामका रणनीतिहरू र वन डढेलोको नियन्त्रणका लागि कानुनी प्रावधान बारे डिभिजनल वन अधिकृत तामाङले सहजिकरण गरेका थिए । 

शुरक्षाकर्मी, सामुदायिक वन तथा वन कार्यालयका कर्मचारीहरू सहभागी तालिमले वनमा हुने डढेलो नियन्त्रणका लागि सहयाेग पुग्ने विस्वास लिएकाे फोकल पर्सन बिर बहादुर बोम्जनले जानकारी दिए। 

डिभिजनल वन अधिकृत शम्भु तामाङको अध्यक्षता सुरू भएकाे तालिममा श्रीनाथ गणको प्रमुख सेनानी  प्रधुन्न प्रसाद गौतमको प्रमुख अतिथि र सामुदायिक वन महासंघको अध्यक्ष हेमनाथ खतिवडा तथा समापन कार्यक्रममा  प्रमुख जिल्ला अधिकारी अर्जुन पौडेलको उपस्थितीमा भएकाे थियाे । 

तालिम समापनमा प्रमुख अतिथी प्रजिअ पाैडेलले वन कार्यालउले जनचेतना मुलक सडक नाटक तथा वन डढेलोको नियन्त्रणका तालिम सञ्चालन गरेकाे र जाेखिमका क्षेत्रहरू पहिचान गरेर उपभाेक्ता तथा सुरक्षा निकाय र सराेकारवाला सवैले वन डढेलोको नियन्त्रणका लागि जुट्नुपर्ने बताए । समापनमा सहभागीहरूले वन डढेलो नियन्त्रण तथा क्षमता अभिवृद्धि तालिम प्रभावकारी रहेकाे र यस्ताे कार्यक्रम समुदाय तहमा पनि गर्नु पर्ने शुझाव दिएका थिए । 

वन डढेलोको नियन्त्रण कसरी गर्ने बारे उपकरणहरूकाे प्रयाेग गरी प्रयाेगात्मक अभ्यास समेत भएकाे थियाे । तालिम पछि Rapid Response Team समेत गठन भएकाे छ । वन डढेलोको नियन्त्रणका लागि चाहिने सामग्रीहरू वन कार्यालय तथा सव डिभिजन कार्यालयमा रहेकाे र सामग्री समुदायका लागि हस्तान्तारण समेत भएकाे थियाे । 

रसुवा, १२ अ‍ौ राष्ट्रपति रनिङ शिल्ड २०८१ को उद्वघाटनमा प्रमुख अतिथीका रूपमा बागमती प्रदेशका मुख्य मन्त्री बहादुर सिंह लामाले उद्घाटन गर्ने छन् । 

यहि चैत  २६ देखि २८ गतेसम्म धुन्चेमा हुन गईरहेको १२ अ‍ौ राष्ट्रपति रनिङशिल्ड २०८१ को उद्वघाटन र समापनको अवसरमा  रसुवा जिल्ला खेलकुद विकास समितिका अध्यक्ष विराज लोप्चनद्वारा  प्रतियोगिता  २०८१ को उद्घाटन समारोहका लागि बागमती प्रदेश सरकारका मुख्यमन्त्री बहादुर सिंह लामा तामाङलाई प्रमुख अतिथिका रूपमा उपस्थित हुन निमन्त्रणा प्रदान गरेका छन् । 

चैत्र २६ गतेदेखि रसुवाको धुन्चेमा  आयोजना हुने तय भएपछि उद्वधाटनमा मुख्यमन्त्री वहादुर सिंह लामा आउने भएका छन् । अध्यक्ष लोप्चन र गोसाइँकुण्ड गाउँपालिकाका अध्यक्ष  कैसाङनुर्पु तामाङद्वारा प्रतियोगिताको समापनमा चैत्र २८ गते का लागि सम्माननीय पूर्व राष्ट्रपति  विद्यादेवी भण्डारीलाई प्रमुख अतिथिको निमन्त्रणा प्रदान गरेका छन् । 

“Think Before You Follow, Wise Money Tomorrow” भन्ने नाराका साथ यो अभियान मार्च १७ देखि २३, २०२५ सम्म सञ्चालन भइरहेको छ । जिल्लाकाे कालिकास्थानमा सहकारी, माइक्राेफाइनान्स र बैकहरूका शाखा कर्मचारीहरूले बिहान प्रभातफेरी कार्यक्रम गरे । 

स्याफ्रुबेशीमा पनि वित्तीय साक्षरतासम्बन्धी जनचेतना अभियान अन्तर्गत आइतबार  विहान प्रभातफेरी तथा विभिन्न कार्यक्रमहरू सम्पन्न भएका छन् । स्याफ्रुबेशीमा रहेका वाणिज्य बैंक र वित्तिय संस्थामा कार्यरत कर्मचारीहरुको सहभागितामा स्याफ्रुबेशी  वजारबाट प्रभातफेरी गरिएको हो । 

बैकबाट मात्र काराेबार गरौ । माेवाइल बैङ्किङ प्रयोग गरौ । कर्जा लिएर सहि सदुपयोग गरौ जस्ता नाराका साथ भएकाे प्रभातफेरी कार्यक्रमकाे मुख्य उद्देश्य सर्वसाधारणलाई वित्तीय ज्ञान प्रदान गर्दै सुरक्षित, दिगो र योजनाबद्ध वित्तीय व्यवस्थापनबारे जागरुक बनाउनु रहेको छ । वित्तीय प्रणाली, डिजिटल बैंकिङ, कर्जाका सही उपयोग, बचतको महत्व तथा वित्तीय ठगीबाट कसरी जोगिने भन्ने विषयमा सचेतना फैलाउन वित्तीय संस्थाका कर्मचारीहरुको सहभागितामा कार्यक्रमहरू सम्पन्न भएका छन् ।

नेपालभर सञ्चालन भइरहेको अभियानले वित्तीय पहुँच र जानकारी अभिवृद्धि गर्न सहयोग पुग्ने विश्वास गरिएको छ । नेपाल राष्ट्र बैंकको पहलमा हरेक वर्ष मनाइने ग्लोबल मनी विक ले वित्तीय अनुशासन र समावेशीकरणलाई प्रबर्धन गर्ने लक्ष्य राखेको छ ।

छलफलमा कसरी स्वर्ण जयन्ती मनाउने बारेमा अभिभावक तथा पुर्व अध्यक्षहरूले धारणा राखेका थिए । भेलाकाे बागमती प्रदेश सभा सदस्य इन्द्र गाैतम प्रमुख अतिथी रहेका थिए ।

शैली खतिवडा

नयाँ ठाउँ घुम्ने रुचि कसको हुँदैन र रु कालिका हिमालय माविका विभिन्न कक्षाका साथीहरूको अध्ययन भ्रमणमा जाने योजना बन्यो । कुनै समूह नुवाकोटको किस्पाङ, कुनै समूह लुम्बिनी र कोही छिमेकी देश भारतको दार्जिलिङसम्म जाने भए । 

हाम्रो समूहको भने आफ्नै जिल्लाभित्रको पर्यटकीय स्थल नागथली जाने निधो भयो । अध्ययन भ्रमणका लागि शिक्षक र साथीहरू दुई वटा बसमा यात्रा सुरु भयो । बस सरासर स्याफ्रुबेँसी पुगेर रोकियो । त्यहाँ भूमिगत संरचना रहेको चिलिमे जलविद्युत् केन्द्रको पावर हाउसमा कसरी विद्युत् उत्पादन हुन्छ भनेर हेर्ने मौका मिल्यो । बसमा यात्रा अघि बढ्दै गयो । स्याफ्रुबेँसी बजारमा धेरै होटेल र लज रहेछन् । यहाँ लाङटाङ जाने विदेशी तथा स्वदेशी पर्यटक बस्ने रहेछन् । यहाँबाटै पैदलयात्रा सुरु गर्दा रहेछन् । यहाँ गोसाइँकुण्ड गाउँपालिकाको केन्द्र पनि रहेको छ ।  

पर्यटकीय दृष्टिकोणले गोसाइँकुण्ड, लाङटाङलगायतभन्दा नागथली कमै चर्चित ठाउँ हो । यो ठाउँ गोसाइँकुण्ड गाउँपालिका–१ मा पर्दछ । आमाछोदिङमो गाउँपालिकाको तातोपानीबाट जाने सल्लाह भयो । तातोपानीबाट हाम्रो पैदलयात्रा सुरु भयो । यो ठाउँमा हामी धेरै जना पहिलो पटक जान लागेकाले ठाउँ कस्तो होला भनेर मनमा कौतूहल थियो । वरिपरिका डाँडाकाँडा, हिमाल, हरियाली दृश्य हाम्रो आँखामा नाच्दै थियो । त्यहाँका वन्यजन्तु, चरा, वातावरण र रहनसहन नियाल्दै हामी झन्डै साढे दुई घण्टाको उकालो यात्रापछि नागथलीको समथर भूभागमा पाइला राख्यौँ । चिसो सिरेटोले हामीलाई स्वागत गरेको अनुभव हुन थाल्यो । यो ठाउँ समुद्री सतहदेखि तीन हजार एक सय मिटर उचाइमा रहेको छ । हामीलाई दिनले बिदा माग्दै साँझ पर्दै थियो । त्यहाँ रहेको दुई वटा होटेलमा हाम्रो टोलीले विश्राम ग¥यो । 

भोलि बिहान तरुचेडाँडा पुग्ने योजना बनाएर खानपिन गरेर सुतियो । बिहान सूर्योदय नहुँदै हाम्रो टोलीको यात्रा अघि बढ्यो । तीन घण्टा हिँडेर तरुचे पुगियो । चारैतिर सुन्दर तथा मनोरम दृश्य देखिने तरुचेडाँडा साँच्चै रमाइलो रहेछ । नजिकै गणेश हिमाल, पाल्दोपिक, साङ्जेन, लाङटाङ, लिरुङ र तिब्बतको सिसापाङमा हिमाल र गाउँ देखियो । आँखा अगाडि सजिएको हिमाल र डाँडाकाँडाको दृश्य हेरिरहुँ जस्तो लाग्ने । साथीहरू आपसमा कुरा ग¥यौँ, यस्ता स्थानमा रहेछन्, त्यसैले पो विदेशी यहाँ घुम्न आउने रहेछन् । तरुचे तीन हजार सात सय मिटर उचाइमा रहेको छ । धेरै उकालो छ भनेर सबै जना साथी जान सकेनन् । हामी सजिलै पुग्यौँ । हाम्रा ९० जनामध्ये २० जना जति साथीले मात्र तरुचेडाँडाबाट दृश्य नियाल्ने मौका पाए ।  

हाम्रो ध्यान त्यहाँको मनोरम दृश्यले तानिरहेको थियो तर समयले हामीलाई पर्खिएन । फर्किने समय भयो । बास बसेको ठाउँमा एक जनासँग कुराकानी गर्ने योजना पूरा भयो । यहाँका अगुवा पर्यटन व्यवसायी दावासाङ्बो तामाङले यहाँ धेरै धार्मिक तथा पर्यटकीय सम्पदा रहेको र बँदेल, घोरल, भालु, बाँदर, घोरल, थार जस्ता वन्यजन्तु पाइने जानकारी दिनुभयो ।   

हिउँ परेको समय र पाखाभरि थरी थरीका लालीगुँरास फुलेर ढकमक्क भएको समयमा यो ठाउँ निकै रमाइलो हुने रहेछ । ती दृश्य हेर्न नेपाली पर्यटक धेरै नै आउने गरेका रहेछन् । तामाङ तथा तिब्बती संस्कृति, वेशभूषा, काठैकाठका घरले आकर्षण गर्ने रहेछ । यहाँ प्रशस्त जडीबुटी पनि पाइने रहेछ । यहाँ गुरु रिम्पोछेको मूर्ति पनि रहेको छ । नागथलीबाट तल थुमन गाउँ रहेको छ । 

नागथलीलाई साथीहरूले रसुवाको घान्द्रुक भने । मलाई त साँच्चै प्रकृतिको भ्यु टावर हो जस्तो लाग्यो । फर्किंदा थुमन गाउँ भएर फर्किने अपेक्षा पूरा हुन सकेन । पछि कुनै दिन अवसर जुरेमा थुमन गाउँ पुग्ने आशामा हामीले त्यहाँबाट यात्रालाई घरतर्फ मोड्यौँ । नागथली–तरुचे यात्रा मेरो लागि अविस्मरणीय रह्यो । 

कक्षाः १०, कालिका हिमालय मावि  रसुवा

मुना मासिकबाट सभार

रसुवा, गर्मी तथा सुख्खायाममा वन डढेलोबाट हुनसक्ने जन धनको क्षति तथा जैविक विविधताको विनाश रोक्न डिभिजन वन कार्यालय रसुवाले वन डढेलो बिरूद्धकाे सचेतना  मुलक सडक नाटक गाउँ गाउँमा प्रदर्शन गरेकाे छ । 

सप्ताह (२०८१ सञ्चालन गरेको छ। फागुन २३ गतेदेखि २९ गतेसम्म पहिलो चरणमा रसुवाका विभिन्न स्थानहरूमा सचेतना र डढेलो नियन्त्रण सम्बन्धी प्रचार प्रसार कार्यक्रम सम्पन्न भएको डिभिजननल वन अधिकृत शम्भु तामाङले बताए।

पहिलो चरण अन्तर्गत गोल्जुङ, थाम्बुचेत, चिलिमे, ग्रे, गत्लाङ र डाँडागाउँमा जनचेतना ¥याली, अन्तरक्रिया, डढेलो नियन्त्रण सामग्री प्रदर्शन तथा प्रचार गरिएको थियो। कार्यक्रममा स्थानीय जनप्रतिनिधि, विद्यालयका शिक्षक तथा विद्यार्थी, सामुदायिक वन उपभोक्ता समूह र महासंघका पदाधिकारी, ईको क्लब, सुरक्षाकर्मी तथा स्थानीय बासिन्दाको उल्लेखनीय सहभागिता रहेको थियो।

डिभिजनल वन अधिकृत शम्भु तामाङका अनुसार वन डढेलो नियन्त्रण गर्नु वन कार्यालय र सुरक्षा निकायको मात्र दायित्व मात्र नभई प्रत्येक व्यक्ति, समुदाय र संस्थाको जिम्मेवारी हो। वन डढेलोले वन तथा वन्यजन्तु मात्र नभई गाउँबस्तीमा क्षति पुर्‍याउने, मानव स्वास्थ्यमा असर गर्ने तथा जलवायु परिवर्तनमा समेत नकारात्मक प्रभाव पार्ने भएकाले सबै पक्ष गम्भीर बन्नुपर्ने उनले बताए।

नाटक प्रदशनकाे क्रममा हाकुका महिलाहरूले वनमा डढेलो लगाउदा धेरै क्षति हुने र कानूनी कारबाही गर्नु पने गीत (तामाङ सेलाे ) गाएका थिए ।  हाकु स्वास्थ्य चाैकीका स्वास्थ्यकर्मी कमल बिष्टले जलवायु परिवर्तनकाे असर देखिन थालेकाेले सुख्खापन बढेकाेले अब सामुदायिक वन तथा वातावरणमा जाेखिम बढेकाेले यस्ताे सचेतना मुलक कार्यक्रम गर्नु परेकाे बताए । 

वन डढेलो बारे सचेतना अभियानको दोस्रो चरणमा डिभिजन वन कार्यालयले रेडियो लाङटाङ र सामुदायिक वन उपभोक्ता महासंघ रसुवासँगको सहकार्यमा सन्देश मूलक सडक नाटक प्रदर्शन गरिएको छ। नाटकमा सहभागी कलाकार नीलकण्ठ मावि बेत्रावतीका विद्यार्थी कलाकारहरूले आमाछोदिङ्मो गाउँपालिका अन्तर्गत गत्लाङ र थाम्बुचेतमा प्रदर्शन गरिएको उक्त नाटक जिल्ला सदरमुकाम धुन्चे, ठूलोहाकु, डाँडागाउँलगायतका गाउँ बस्तीमा समेत प्नदर्शन गरिएको वन डढेलो फोकल पर्सन बिर बहादुर बोम्जनले जानकारी दिए।

गोसाईकुण्ड गाउँपालिका–२, रसुवागढीमा चेकजाँचका क्रममा प्रहरीले जिल्ला सिन्धुपाल्चोक, इन्द्रावती गाउँपालिका–१ का ३३ वर्षीय रवि धमलालाई नियन्त्रणमा लिएको हो।

उनी खुट्टामा लगाएको जुत्ताभित्र लुकाइराखेको, कान र औंलामा पहिरिएको गरी १०६.९ ग्राम सुन ल्याउँदै गर्दा फेला परेका थिए। बरामद सुनको अनुमानित बजार मूल्य १६ लाख १३ हजार ५६५ रुपैयाँ ६८ पैसा रहेको छ।

नेपाल प्रहरी, सशस्त्र प्रहरी बल, र भन्सार कार्यालय टिमुरेको संयुक्त टोलीले उनलाई पक्राउ गरी आवश्यक कानुनी प्रक्रिया अघि बढाइसकेको प्रहरीले जनाएको छ। सीमा क्षेत्रमा पछिल्लो समय सुन तस्करीका घटना बढ्दै गइरहेका छन्, जसलाई नियन्त्रण गर्न सुरक्षा निकायहरू थप सतर्क रहनु पर्ने देखिएको छ । 

रसुवा, गर्मी तथा सुख्खायाममा वन डढेलोले व्यापकरुपमा जनधनको क्षति तथा जैविक विविधताको बिनाश हुने गरेको अवस्थामा डिभिजन वन कार्यालय रसुवाले वन डढेलोको जोखिम बारे सचेतना तथा डढेलो नियन्त्रण बारे प्रचार प्रसार गर्न वन डढेलो सचेतना सप्ताह, २०८१ फागुन २३ देखि २९ गतेसम्म पहिलो चरणको सचेतना सप्ताह सञ्चालन गरिएको छ। 

यस कार्यक्रम अन्तर्गत रसुवा जिल्लाको गोल्जुङ, थाम्वुचेत, चिलिमे, ग्रे, गत्लाङ र डाँडाँगाउमा वन डढेलो जनचेतना र्‍याली, अन्तरक्रिया, डढेलो नियन्त्रण सामग्रीहरूको प्रदर्शन तथा प्रचार प्रसार गरिएको पहिलो चरणको कार्यक्रममा पालिकाका जनप्रतिनिधि, विभिन्न विद्यालयका शिक्षक तथा विद्यार्थीहरु, सामुदायिक वन उपभोक्ता समूहहरुका पदाधिकारीहरू, ईको क्लव, सुरक्षाकर्मी तथा स्थानीय जनताहरूको उल्लेखनिय र सक्रिय सहभागिता रहेको जनाइएको छ।  

वन डढेलोले वन तथा वन्यजन्तुलाई मात्र असर गर्ने नभई यस्तो डढेलो गाउँबस्तीमा प्रवेश गर्न सक्ने र जनधनको समेत क्षति गर्नुको साथै मानव स्वास्थ्यमा तथा जलबायु परिवर्तनमा समेत समेत नकरात्मक असर पुर्‍याउने भएकोले डढेलो नियन्त्रण गर्न वन कार्यालय र सुरक्षा निकायको मात्र जिम्मेवारी नभई प्रत्येक व्यक्ति, समुदाय र निकायको जिम्मेवारी रहेको धारणा डिभिजनल वन अधिकृत शम्भु तामाङले बताए । 

यसैगरी दोस्रो चरणको सचेतना कार्यक्रम अन्तर्गत रेडियो लाङटाङ र सामुदायिक वन उपभोक्ता महासंघ रसुवासंगको सहकार्यमा वन डढेलो नियन्त्रण तथा व्यवस्थापन सम्बन्धी सन्देशमुलक सडक नाटक आमाछोदिङ्मो गाउँ पालिकाको गत्लाङ र थाम्बुचेतमा प्रदर्शन गरिएको छ भने उक्त सडक नाटक जिल्ला सदरमुकाम धुन्चे, ठूलोहाकु, डाँडागाउँलगायतका स्थानहरूमा समेत प्रदर्शन गरिने डिभिजन वन कार्यालय रसुवाका वन डढेलो नियन्त्रण संयाेजक बिर बहादुर बोम्जनले जानकारी दिए । गाउँ गाउँमा सचेतना मुलक कार्यालय 

पहिलो चरणको सचेतना सप्ताहमा कार्यक्रममा सवै पक्षकाे सहयाेग तथा समन्वय भएकाे थियाे । दोस्रो चरणमा समेत वन उपभोक्ता समुहलगायत सबै सरोकारवालाहरूको सक्रिय सहभागिता, समन्वय र सहयोगको आपेक्षा र गरेकाे डिभिजनल वन अधिकृत तामाङले बताए । 

रसुवा, आगामी चैत्र ७ देखि १९ गतेसम्म सञ्चालन हुने एसईई (सेकन्डरी एजुकेशन एग्जामिनेशन) परीक्षा २०८१ मा रसुवा जिल्लाबाट ५ सय ३१ जना विद्यार्थी सहभागी हुने भएका छन्। 

यस परीक्षाको सञ्चालनका लागि जिल्लाभरका ५ वटा स्थानीय तहमा रहेका ६ वटा माध्यमिक विद्यालयहरू परीक्षा केन्द्रको रूपमा तोकिएका छन्। शिक्षा विकास तथा समन्वय एकाई रसुवाका इकाई प्रमुख दिपेश सिलवालले जानकारी दिए ।

गोसाईकुण्ड गाउँपालिकामा रसुवा मावि धुन्चे, कोमिन स्यामेवाङफेल मावि, हाकु मावि, नमुना इभरग्रिन बोर्डिङ स्कुल, हाईल्याण्ड आवासिय मावि, कालिका गाउँपालिका, निलकण्ठ नमुना मावि जिवजिवे, गौतमबुद्ध मावि, कालिका हिमालयन मावि, नर्थ पोल इङ्लिस बोर्डिङ स्कुल,उत्तरगया गाउँपालिका, निलकण्ठ मावि बोगटीटार, सेतिदेवी मावि, डाडागाउँ मावि, भूमेदेवी मावि, सुन्धरा मावि, नवविजयी महेन्द्र मावि नौकुण्ड गौतमबुद्ध मावि, निर्कुभुमे मावि, नारायण मावि, वागेश्वरी मावि विद्यार्थीहरूको विवरण नियमित साधारण धार ४ सय १० जना, ग्रेड वृद्धि साधारण धार ६५ जना, प्राविधिक धारमा २ जना रहेका छन् ।

जिल्लामा दुई विद्यालयहरू ९ निलकण्ठ मावि बोगटिटार र नौकुण्ड ६ मा रहेको गोसाईकुण्ड मावि ९ प्राविधिक धाराका विद्यार्थीहरूको लागि परीक्षा केन्द्रको रूपमा रहेका छन्। निलकण्ठ माविबाट १६ जना र गोसाईकुण्ड माविबाट ३८ जना विद्यार्थीहरूले प्राविधिक धाराको परीक्षा दिनेछन्। 

यस वर्षको एसईई परीक्षा सफलतापूर्वक सम्पन्न गर्न जिल्ला शिक्षा कार्यालय र सम्बन्धित स्थानीय तहले आवश्यक तयारी गरेको छ। परीक्षार्थीहरूले निर्धारित मितिमा समयमै परीक्षा केन्द्रमा उपस्थित हुन आग्रह गरिएको छ।