छलफलमा कसरी स्वर्ण जयन्ती मनाउने बारेमा अभिभावक तथा पुर्व अध्यक्षहरूले धारणा राखेका थिए । भेलाकाे बागमती प्रदेश सभा सदस्य इन्द्र गाैतम प्रमुख अतिथी रहेका थिए ।

शैली खतिवडा

नयाँ ठाउँ घुम्ने रुचि कसको हुँदैन र रु कालिका हिमालय माविका विभिन्न कक्षाका साथीहरूको अध्ययन भ्रमणमा जाने योजना बन्यो । कुनै समूह नुवाकोटको किस्पाङ, कुनै समूह लुम्बिनी र कोही छिमेकी देश भारतको दार्जिलिङसम्म जाने भए । 

हाम्रो समूहको भने आफ्नै जिल्लाभित्रको पर्यटकीय स्थल नागथली जाने निधो भयो । अध्ययन भ्रमणका लागि शिक्षक र साथीहरू दुई वटा बसमा यात्रा सुरु भयो । बस सरासर स्याफ्रुबेँसी पुगेर रोकियो । त्यहाँ भूमिगत संरचना रहेको चिलिमे जलविद्युत् केन्द्रको पावर हाउसमा कसरी विद्युत् उत्पादन हुन्छ भनेर हेर्ने मौका मिल्यो । बसमा यात्रा अघि बढ्दै गयो । स्याफ्रुबेँसी बजारमा धेरै होटेल र लज रहेछन् । यहाँ लाङटाङ जाने विदेशी तथा स्वदेशी पर्यटक बस्ने रहेछन् । यहाँबाटै पैदलयात्रा सुरु गर्दा रहेछन् । यहाँ गोसाइँकुण्ड गाउँपालिकाको केन्द्र पनि रहेको छ ।  

पर्यटकीय दृष्टिकोणले गोसाइँकुण्ड, लाङटाङलगायतभन्दा नागथली कमै चर्चित ठाउँ हो । यो ठाउँ गोसाइँकुण्ड गाउँपालिका–१ मा पर्दछ । आमाछोदिङमो गाउँपालिकाको तातोपानीबाट जाने सल्लाह भयो । तातोपानीबाट हाम्रो पैदलयात्रा सुरु भयो । यो ठाउँमा हामी धेरै जना पहिलो पटक जान लागेकाले ठाउँ कस्तो होला भनेर मनमा कौतूहल थियो । वरिपरिका डाँडाकाँडा, हिमाल, हरियाली दृश्य हाम्रो आँखामा नाच्दै थियो । त्यहाँका वन्यजन्तु, चरा, वातावरण र रहनसहन नियाल्दै हामी झन्डै साढे दुई घण्टाको उकालो यात्रापछि नागथलीको समथर भूभागमा पाइला राख्यौँ । चिसो सिरेटोले हामीलाई स्वागत गरेको अनुभव हुन थाल्यो । यो ठाउँ समुद्री सतहदेखि तीन हजार एक सय मिटर उचाइमा रहेको छ । हामीलाई दिनले बिदा माग्दै साँझ पर्दै थियो । त्यहाँ रहेको दुई वटा होटेलमा हाम्रो टोलीले विश्राम ग¥यो । 

भोलि बिहान तरुचेडाँडा पुग्ने योजना बनाएर खानपिन गरेर सुतियो । बिहान सूर्योदय नहुँदै हाम्रो टोलीको यात्रा अघि बढ्यो । तीन घण्टा हिँडेर तरुचे पुगियो । चारैतिर सुन्दर तथा मनोरम दृश्य देखिने तरुचेडाँडा साँच्चै रमाइलो रहेछ । नजिकै गणेश हिमाल, पाल्दोपिक, साङ्जेन, लाङटाङ, लिरुङ र तिब्बतको सिसापाङमा हिमाल र गाउँ देखियो । आँखा अगाडि सजिएको हिमाल र डाँडाकाँडाको दृश्य हेरिरहुँ जस्तो लाग्ने । साथीहरू आपसमा कुरा ग¥यौँ, यस्ता स्थानमा रहेछन्, त्यसैले पो विदेशी यहाँ घुम्न आउने रहेछन् । तरुचे तीन हजार सात सय मिटर उचाइमा रहेको छ । धेरै उकालो छ भनेर सबै जना साथी जान सकेनन् । हामी सजिलै पुग्यौँ । हाम्रा ९० जनामध्ये २० जना जति साथीले मात्र तरुचेडाँडाबाट दृश्य नियाल्ने मौका पाए ।  

हाम्रो ध्यान त्यहाँको मनोरम दृश्यले तानिरहेको थियो तर समयले हामीलाई पर्खिएन । फर्किने समय भयो । बास बसेको ठाउँमा एक जनासँग कुराकानी गर्ने योजना पूरा भयो । यहाँका अगुवा पर्यटन व्यवसायी दावासाङ्बो तामाङले यहाँ धेरै धार्मिक तथा पर्यटकीय सम्पदा रहेको र बँदेल, घोरल, भालु, बाँदर, घोरल, थार जस्ता वन्यजन्तु पाइने जानकारी दिनुभयो ।   

हिउँ परेको समय र पाखाभरि थरी थरीका लालीगुँरास फुलेर ढकमक्क भएको समयमा यो ठाउँ निकै रमाइलो हुने रहेछ । ती दृश्य हेर्न नेपाली पर्यटक धेरै नै आउने गरेका रहेछन् । तामाङ तथा तिब्बती संस्कृति, वेशभूषा, काठैकाठका घरले आकर्षण गर्ने रहेछ । यहाँ प्रशस्त जडीबुटी पनि पाइने रहेछ । यहाँ गुरु रिम्पोछेको मूर्ति पनि रहेको छ । नागथलीबाट तल थुमन गाउँ रहेको छ । 

नागथलीलाई साथीहरूले रसुवाको घान्द्रुक भने । मलाई त साँच्चै प्रकृतिको भ्यु टावर हो जस्तो लाग्यो । फर्किंदा थुमन गाउँ भएर फर्किने अपेक्षा पूरा हुन सकेन । पछि कुनै दिन अवसर जुरेमा थुमन गाउँ पुग्ने आशामा हामीले त्यहाँबाट यात्रालाई घरतर्फ मोड्यौँ । नागथली–तरुचे यात्रा मेरो लागि अविस्मरणीय रह्यो । 

कक्षाः १०, कालिका हिमालय मावि  रसुवा

मुना मासिकबाट सभार

रसुवा, गर्मी तथा सुख्खायाममा वन डढेलोबाट हुनसक्ने जन धनको क्षति तथा जैविक विविधताको विनाश रोक्न डिभिजन वन कार्यालय रसुवाले वन डढेलो बिरूद्धकाे सचेतना  मुलक सडक नाटक गाउँ गाउँमा प्रदर्शन गरेकाे छ । 

सप्ताह (२०८१ सञ्चालन गरेको छ। फागुन २३ गतेदेखि २९ गतेसम्म पहिलो चरणमा रसुवाका विभिन्न स्थानहरूमा सचेतना र डढेलो नियन्त्रण सम्बन्धी प्रचार प्रसार कार्यक्रम सम्पन्न भएको डिभिजननल वन अधिकृत शम्भु तामाङले बताए।

पहिलो चरण अन्तर्गत गोल्जुङ, थाम्बुचेत, चिलिमे, ग्रे, गत्लाङ र डाँडागाउँमा जनचेतना ¥याली, अन्तरक्रिया, डढेलो नियन्त्रण सामग्री प्रदर्शन तथा प्रचार गरिएको थियो। कार्यक्रममा स्थानीय जनप्रतिनिधि, विद्यालयका शिक्षक तथा विद्यार्थी, सामुदायिक वन उपभोक्ता समूह र महासंघका पदाधिकारी, ईको क्लब, सुरक्षाकर्मी तथा स्थानीय बासिन्दाको उल्लेखनीय सहभागिता रहेको थियो।

डिभिजनल वन अधिकृत शम्भु तामाङका अनुसार वन डढेलो नियन्त्रण गर्नु वन कार्यालय र सुरक्षा निकायको मात्र दायित्व मात्र नभई प्रत्येक व्यक्ति, समुदाय र संस्थाको जिम्मेवारी हो। वन डढेलोले वन तथा वन्यजन्तु मात्र नभई गाउँबस्तीमा क्षति पुर्‍याउने, मानव स्वास्थ्यमा असर गर्ने तथा जलवायु परिवर्तनमा समेत नकारात्मक प्रभाव पार्ने भएकाले सबै पक्ष गम्भीर बन्नुपर्ने उनले बताए।

नाटक प्रदशनकाे क्रममा हाकुका महिलाहरूले वनमा डढेलो लगाउदा धेरै क्षति हुने र कानूनी कारबाही गर्नु पने गीत (तामाङ सेलाे ) गाएका थिए ।  हाकु स्वास्थ्य चाैकीका स्वास्थ्यकर्मी कमल बिष्टले जलवायु परिवर्तनकाे असर देखिन थालेकाेले सुख्खापन बढेकाेले अब सामुदायिक वन तथा वातावरणमा जाेखिम बढेकाेले यस्ताे सचेतना मुलक कार्यक्रम गर्नु परेकाे बताए । 

वन डढेलो बारे सचेतना अभियानको दोस्रो चरणमा डिभिजन वन कार्यालयले रेडियो लाङटाङ र सामुदायिक वन उपभोक्ता महासंघ रसुवासँगको सहकार्यमा सन्देश मूलक सडक नाटक प्रदर्शन गरिएको छ। नाटकमा सहभागी कलाकार नीलकण्ठ मावि बेत्रावतीका विद्यार्थी कलाकारहरूले आमाछोदिङ्मो गाउँपालिका अन्तर्गत गत्लाङ र थाम्बुचेतमा प्रदर्शन गरिएको उक्त नाटक जिल्ला सदरमुकाम धुन्चे, ठूलोहाकु, डाँडागाउँलगायतका गाउँ बस्तीमा समेत प्नदर्शन गरिएको वन डढेलो फोकल पर्सन बिर बहादुर बोम्जनले जानकारी दिए।

गोसाईकुण्ड गाउँपालिका–२, रसुवागढीमा चेकजाँचका क्रममा प्रहरीले जिल्ला सिन्धुपाल्चोक, इन्द्रावती गाउँपालिका–१ का ३३ वर्षीय रवि धमलालाई नियन्त्रणमा लिएको हो।

उनी खुट्टामा लगाएको जुत्ताभित्र लुकाइराखेको, कान र औंलामा पहिरिएको गरी १०६.९ ग्राम सुन ल्याउँदै गर्दा फेला परेका थिए। बरामद सुनको अनुमानित बजार मूल्य १६ लाख १३ हजार ५६५ रुपैयाँ ६८ पैसा रहेको छ।

नेपाल प्रहरी, सशस्त्र प्रहरी बल, र भन्सार कार्यालय टिमुरेको संयुक्त टोलीले उनलाई पक्राउ गरी आवश्यक कानुनी प्रक्रिया अघि बढाइसकेको प्रहरीले जनाएको छ। सीमा क्षेत्रमा पछिल्लो समय सुन तस्करीका घटना बढ्दै गइरहेका छन्, जसलाई नियन्त्रण गर्न सुरक्षा निकायहरू थप सतर्क रहनु पर्ने देखिएको छ । 

रसुवा, गर्मी तथा सुख्खायाममा वन डढेलोले व्यापकरुपमा जनधनको क्षति तथा जैविक विविधताको बिनाश हुने गरेको अवस्थामा डिभिजन वन कार्यालय रसुवाले वन डढेलोको जोखिम बारे सचेतना तथा डढेलो नियन्त्रण बारे प्रचार प्रसार गर्न वन डढेलो सचेतना सप्ताह, २०८१ फागुन २३ देखि २९ गतेसम्म पहिलो चरणको सचेतना सप्ताह सञ्चालन गरिएको छ। 

यस कार्यक्रम अन्तर्गत रसुवा जिल्लाको गोल्जुङ, थाम्वुचेत, चिलिमे, ग्रे, गत्लाङ र डाँडाँगाउमा वन डढेलो जनचेतना र्‍याली, अन्तरक्रिया, डढेलो नियन्त्रण सामग्रीहरूको प्रदर्शन तथा प्रचार प्रसार गरिएको पहिलो चरणको कार्यक्रममा पालिकाका जनप्रतिनिधि, विभिन्न विद्यालयका शिक्षक तथा विद्यार्थीहरु, सामुदायिक वन उपभोक्ता समूहहरुका पदाधिकारीहरू, ईको क्लव, सुरक्षाकर्मी तथा स्थानीय जनताहरूको उल्लेखनिय र सक्रिय सहभागिता रहेको जनाइएको छ।  

वन डढेलोले वन तथा वन्यजन्तुलाई मात्र असर गर्ने नभई यस्तो डढेलो गाउँबस्तीमा प्रवेश गर्न सक्ने र जनधनको समेत क्षति गर्नुको साथै मानव स्वास्थ्यमा तथा जलबायु परिवर्तनमा समेत समेत नकरात्मक असर पुर्‍याउने भएकोले डढेलो नियन्त्रण गर्न वन कार्यालय र सुरक्षा निकायको मात्र जिम्मेवारी नभई प्रत्येक व्यक्ति, समुदाय र निकायको जिम्मेवारी रहेको धारणा डिभिजनल वन अधिकृत शम्भु तामाङले बताए । 

यसैगरी दोस्रो चरणको सचेतना कार्यक्रम अन्तर्गत रेडियो लाङटाङ र सामुदायिक वन उपभोक्ता महासंघ रसुवासंगको सहकार्यमा वन डढेलो नियन्त्रण तथा व्यवस्थापन सम्बन्धी सन्देशमुलक सडक नाटक आमाछोदिङ्मो गाउँ पालिकाको गत्लाङ र थाम्बुचेतमा प्रदर्शन गरिएको छ भने उक्त सडक नाटक जिल्ला सदरमुकाम धुन्चे, ठूलोहाकु, डाँडागाउँलगायतका स्थानहरूमा समेत प्रदर्शन गरिने डिभिजन वन कार्यालय रसुवाका वन डढेलो नियन्त्रण संयाेजक बिर बहादुर बोम्जनले जानकारी दिए । गाउँ गाउँमा सचेतना मुलक कार्यालय 

पहिलो चरणको सचेतना सप्ताहमा कार्यक्रममा सवै पक्षकाे सहयाेग तथा समन्वय भएकाे थियाे । दोस्रो चरणमा समेत वन उपभोक्ता समुहलगायत सबै सरोकारवालाहरूको सक्रिय सहभागिता, समन्वय र सहयोगको आपेक्षा र गरेकाे डिभिजनल वन अधिकृत तामाङले बताए । 

रसुवा, आगामी चैत्र ७ देखि १९ गतेसम्म सञ्चालन हुने एसईई (सेकन्डरी एजुकेशन एग्जामिनेशन) परीक्षा २०८१ मा रसुवा जिल्लाबाट ५ सय ३१ जना विद्यार्थी सहभागी हुने भएका छन्। 

यस परीक्षाको सञ्चालनका लागि जिल्लाभरका ५ वटा स्थानीय तहमा रहेका ६ वटा माध्यमिक विद्यालयहरू परीक्षा केन्द्रको रूपमा तोकिएका छन्। शिक्षा विकास तथा समन्वय एकाई रसुवाका इकाई प्रमुख दिपेश सिलवालले जानकारी दिए ।

गोसाईकुण्ड गाउँपालिकामा रसुवा मावि धुन्चे, कोमिन स्यामेवाङफेल मावि, हाकु मावि, नमुना इभरग्रिन बोर्डिङ स्कुल, हाईल्याण्ड आवासिय मावि, कालिका गाउँपालिका, निलकण्ठ नमुना मावि जिवजिवे, गौतमबुद्ध मावि, कालिका हिमालयन मावि, नर्थ पोल इङ्लिस बोर्डिङ स्कुल,उत्तरगया गाउँपालिका, निलकण्ठ मावि बोगटीटार, सेतिदेवी मावि, डाडागाउँ मावि, भूमेदेवी मावि, सुन्धरा मावि, नवविजयी महेन्द्र मावि नौकुण्ड गौतमबुद्ध मावि, निर्कुभुमे मावि, नारायण मावि, वागेश्वरी मावि विद्यार्थीहरूको विवरण नियमित साधारण धार ४ सय १० जना, ग्रेड वृद्धि साधारण धार ६५ जना, प्राविधिक धारमा २ जना रहेका छन् ।

जिल्लामा दुई विद्यालयहरू ९ निलकण्ठ मावि बोगटिटार र नौकुण्ड ६ मा रहेको गोसाईकुण्ड मावि ९ प्राविधिक धाराका विद्यार्थीहरूको लागि परीक्षा केन्द्रको रूपमा रहेका छन्। निलकण्ठ माविबाट १६ जना र गोसाईकुण्ड माविबाट ३८ जना विद्यार्थीहरूले प्राविधिक धाराको परीक्षा दिनेछन्। 

यस वर्षको एसईई परीक्षा सफलतापूर्वक सम्पन्न गर्न जिल्ला शिक्षा कार्यालय र सम्बन्धित स्थानीय तहले आवश्यक तयारी गरेको छ। परीक्षार्थीहरूले निर्धारित मितिमा समयमै परीक्षा केन्द्रमा उपस्थित हुन आग्रह गरिएको छ।

रसुवा, स्थानीय तहका निर्वाचित जनप्रतिनिधिलाई जलवायु उत्थानशील कार्यसुदृढीकरणको लागि सचेतना मूलक अभिमुखीकरण कार्यक्रम फागुन २३ गते उत्तरगया गाउँपालिकामा सम्पन्न भयो । 

राष्ट्रिय प्रकृति संरक्षण कोष तथा अन्य राष्ट्रिय सरोकारवालाहरूसँगको सहकार्यमा हरित जलवायु कोषको सहायतामा गण्डकी जलाधार जलवायु उत्थानशील आयोजना क्षेत्रमा संकटासन्न समुदाय तथा पारिस्थतिकीय प्रणालीको जलवायु उत्थानशीलता सुधार ल्याउने, जलवायुजन्य विपद्, जोखिम न्यूनीकरण, विपद् प्रतिकार्य, प्रकृतिमा आधारित समाधान, जलवायु उत्थानशिलता, जलवायु कोडिङलगायतका विषयहरूमा स्थानीय सरकार र नागरिक समाजका प्रतिनिधिहरूको क्षमता अभिवृद्धि गर्ने उद्देश्यले कार्यक्रम गरिएको गैसस महासंघ रसुवाले जनाएको छ ।

सहभागीहरूले जलवायु परिवर्तनले अहिले नै पानीको मूल सुक्दै गएकोले पानीको समस्या देखा गर्न थालेको बताए । कार्यक्रमबाट गाउँ कार्यपालिका सदस्य ज्ञानु बिकले जलवायु परिवर्तन बारे नयाँ कुरा थाहा भएको बताइन् । 

गाउँपालिका उपाध्यक्षा चमेली गुरुङ, वडा अध्यक्ष मारसिङ तामाङ, गैसस महासंघ रसुवाका पुर्व अध्यक्ष बिनोद लामिछाने, वडा सदस्य बेन्जु मगर, सहभागी इश्वरी थापा मगरलगायत सहभागीले कार्यक्रममा आफ््नो धारणा राख्दै अहिलेको निकै नै जल्दो बल्दो विषय भएकोले सबैले सचेत हुनुपर्ने र सरकारले योजना बनाएर काम गर्नुपर्ने बताए । स्थानीय सरकारले विकास निर्माण तथा अन्य काममा सचेत भएर मात्र निर्णय लिएर अघि बढ्नुपर्ने समेत सहभागीहरुले जोड्दिएका थिए । 

जलवायु परिवर्तनको कारण, प्रभाव र असर, नेपालले गरेका प्रयास, क्षेत्रगत रुपमा अनुकूलनका उपायहरू, जलवायु सम्बन्धि कोडिङ्ग विधि, स्थानीय तहमा जलवायु परिवर्तनको मुद्दा, वातावरण संरक्षण तथा  विपद् व्यवस्थापन,सामाजिक समावेशीकरणलगायत विषयमा समेत छलफल भएको थियो । 

जलवायु परिवर्तन अहिलेको निकै जल्दोबल्दो विषय भएकोले सबैले सचेत हुनुपर्ने बताए ।  अध्यक्ष  घलेले समयमा हिउँ तथा पानी नपर्ने जस्तो समस्या देखा परेको वातावरण संरक्षण र वनमा हुने डँढेलो नियन्त्रण गर्नुपर्ने बताए । कार्यक्रममा गाउँ पालिका, जनजाति, विपद ब्यवस्थापन कोष, मध्यवर्ती तथा सामुदायिक वन समुहको प्रतिनिधित्व रहेको थियो । 

जलवायु परिवर्तनको कारण, प्रभाव र असर, नेपालले गरेका प्रयास , क्षेत्रगत रुपमा अनुकूलनका उपायहरू, जलवायु सम्बन्धि कोडिङ्ग विधि, स्थानीय तहमा जलवायु परिवर्तनको मुद्दा, वातावरण संरक्षण तथा  विपद् व्यवस्थापन,सामाजिक समावेशीकरणलगायत विषयमा गैसस महासंघ नेपाल जिल्ला शाखा, रसुवाको आयोजनामा भएको कार्यक्रममा सहजकर्ता हेमनाथ खतिवडा र गायत्री लामिछाने रिमालले सहजिकरण गरेका थिए । 

रसुवा, नेकपा एमाले रसुवा जिल्ला अध्यक्ष जनार्दन ढकालले पार्टी अध्यक्षसहित सबै जिम्मेवारीबाट अलग भएको घोषणा गरेका छन् ।

शनिबार हिमालय टेलिभिजनलाई अन्तरवार्ता दिँदै ढकालले आफूमाथि चौतर्फी घेराबन्दी भएकाले पार्टी परित्याग गर्नुपरेको बताएका हुन् । 

ढकालले पार्टीको समस्याबारे पार्टी केन्द्रीय महासचिव शंकर पोखरेल, प्रदेश इन्चार्ज राजन भट्टराईलगायतका नेताहरूलाई जानकारी गराउँदा पनि समस्या सम्बोधनमा चासो नदेखाएपछि पार्टीबाट अलग हुनुपरेको प्रस्टीकरण दिएका छन् । ढकाल २०७० को संविधान सभा सदस्य समेत हुन् । 

पछिल्लो पटक पार्टीको जरा अभियानको नाममा रसुवामा हरेक कार्यक्रममा विवाद उत्पन्न भएपछि अभियान नै स्थगित गरिएको थियो । रसुवाको पार्टीमा देखिएको विवादका बारेमा एमाले बागमती प्रदेशका इन्चार्ज डा राजन भट्टराईले मध्यरातमा प्रधानमन्त्री निवासमै पुगेर पार्टी अध्यक्ष केपी शर्मा ओलीलाई भेटेर जानकारी गराएका थिए । जिल्लामा घेराबन्दी भएकाे र पार्टीकाे केन्द्रबाट समस्या समाधान नभएपछि उनले राजिनामा दिएका हुन् ।  

रसुवा, उत्तरगया गाउँपालिका २ मा बालबिबाह गर्न लागेकाे वा भएकाे सूचना दिनेलाइ रू ५ हजार पुरस्कार दिने वडा अध्यक्षबाट घाेषणा भएकाे छ । 

गाउँपालिकामा महिला बालवालिका तथा जेष्ठ नागरिक शाखाद्वारा बालविवाह अन्त्यको लागि बालक्लब समुदाय र विद्यालयको भूमिका सम्बन्धी १ दिन जनचेतना मूलक अभिमुखीकरण कार्यक्रम डाडागाउँ माविमा सम्पन्न कार्यक्रममा साे घाेषणा भएकाे हाे ।  

गाउँगाउँमा हुने बालबिबाह अन्त्यका लागि घर तथा समुदायमा जागरण ल्याउनु पर्ने कार्यक्रममा सहभागीहरूले बताए । गाउँपालिका गाउँपालिकामा महिला बालवालिका तथा जेष्ठ नागरिक शाखा  प्रमुख  अमृता पन्तकाे एक   प्रस्तुतीपछि कार्यक्रममा वडा अध्यक्ष टुकु सुवेदी  बालबिबाह गर्नलागेकाे सूचना दिनेलाइ रू ५ हजार पुरस्कार दिने घाेषणा गरेका थिए । 

प्रधानाध्यपक नबराज घिमिरेका अनुसार बाल बिबाह गरे कानुनी कारबाही के हुने र के कस्ता नीतिगत ब्यवस्था रहेकाे बारे जानकारी समेत दिइएकाे थियाे । कार्यक्रममा डाडागाउँ माविका शिक्षकहरू, अभिभावक, विद्यार्थी सहभागी थिए ।

बालविवाह गर्ने बालबालिकाको स्वयम् स्वास्थ्य, शिक्षादेखि समग्र जीवन पद्धतिमा प्रत्यक्ष नकरात्मक असर पर्ने भएकाले समाजबाट बालविवाह गर्ने कार्य पूर्णरुपमा अन्त्य गर्ने उद्देश्यका साथ बालबालिकाहरु र समुदाय नै लाग्नु पर्ने देखिन्छ । 

रसुवा, नेपाल होटल तथा पर्यटन व्यवसायी संघ रसुवाकाे अध्यक्षमा विशाल घले निर्वाचित भएका छन् ।

नेपाल होटल तथा पर्यटन व्यवसायी संघ बागमती प्रदेशका अध्यक्ष श्री दामोदर नेपालकाे प्रमुख आतिथ्यमा भएकाे होटल तथा पर्यटक व्यवसायी संघ रसुवाको तेस्रो अधिवेशन शनिबार सम्पन्न भएको छ। अधिवेशनले विशाल घलेलाई अध्यक्ष पदमा निर्वाचित गरी संघको नयाँ नेतृत्व चयन भएकाे हाे ।

कार्यक्रममा प्रमुख अतिथि दामोदर नेपालले स्थानीय पर्यटन प्रवर्द्धन, आधारभूत संरचना सुधार तथा होटल व्यवसायको गुणस्तर वृद्धिमा सक्दो सहयोग गर्ने प्रतिबद्धता जनाए। साथै, अधिवेशनले रसुवाको पर्यटन क्षेत्रको दीर्घकालीन विकास र प्रवर्द्धनमा महत्त्वपूर्ण भूमिका खेल्ने विश्वास व्यक्त गर्दै नवनिर्वाचित कार्यसमितिलाई सफल कार्यकालको शुभकामना दिएका छन्। अध्यक्ष रामशरण गजुरेलकाे अध्यक्षतामा भएकाे अधिवेशनमा गजुरेलले जिल्लाका होटल तथा पर्यटन व्यवसायीहरूको हकहितका लागि आफू निरन्तर लागिरहने प्रतिबद्धता व्यक्त गरे।

रसुवा, सामुदायिक सुरक्षा जालाे तथा महिलावादी आन्दोलनको सुदृढीकरण कार्यक्रम अन्तर्गत दोस्रो चरणको सार्वजनिक सुनुवाइ उत्तरगया गाउँपालिकामा ०८१ फागुन २३ गते  सम्पन्न भयो । 

गाउँपालिकाबाट सम्पादन भएका कार्यक्रम र महिलाहरूमा पारेकाे प्रभाव बारेमा सामुदायिक सुरक्षा जालाेमा  आवद्द स्थानीयकाे सहभागीतामा भएकाे सार्वजनिक सुनुवाइमा गाउँपालिका उपाध्यक्ष चमेली गुरूङ, प्रमुख प्रशासकीय अधिकृत हाेमनाथ दाहाल, जनप्रतिनिधिहरू सहभागी थिए । 

सामुदायिक सुरक्षा जालाेका बारेमा स्थानीय संस्था सामाजिक कल्याण तथा वातावरण साेसाइटी रसुवाकी अध्यक्ष गायत्री लामिछानेले जानकारी दिइन् । 

कार्यक्रममा टेवा नेपालीकी सरस्वती श्रेष्ठले महिला सुरक्षा, क्षमता विकास, सुशासन तथा पारदर्शीताकाे अभ्यासका सहयाेग गर्ने बताइन् । 

युएन विमेनकाे सहयाेगमा टेवा नेपाल अन्तर्गत सामुदायिक सुरक्षा जालाेमा आवद्ध उत्तरगया गाउँपालिका क्षेत्रका महलिाहरु तथा सरोकारवालाहरू सहभागी थिए  । सहभागीहरूले स्वास्थ्य, शिक्षा तथा विषयगत शाखाकाे सेवा प्रबाह र महिला तथा बालबालिकाहरूकाे क्षेत्रमा परेकाे प्रभाव बारे प्रश्न गरेका थिए । 

पत्रकार विजया तिवारीले एक युवाले नागरिकता पाउन नसकेकाे विषयमा प्रश्न गरिन भने स्थानीय इश्वरी थापामगरले महिलाकाे क्षमता विकास तथा स्वास्थ्य क्षेत्रमा यस वर्ष के कस्ताे कार्यक्रम रहेकाे छ बारे प्रश्न गरिन् । स्थानीय अप्सरा फुयाँलले महिला, कमला थापा मगर, गैसस महासंघ रसुवाका पुर्व अध्यक्ष बिनाेद लामिछाने, गैसस महासंघ रसुवाका सचिव रितमान वाइवा लगायतले बिपन्न र अपाङ्ता भएकाहरूकाे क्षेत्रमा के कस्ताे कार्यक्रम रहेकाे बारे प्रश्न गरिन् । 

गाउँपालिका उपाध्यक्ष चमेली गुरूङले स्वास्थ्य र विपद व्यवस्थापन तथा महिलाकाे सीप तथा क्षमता विवकासमा गरेका कामकाे परिणाम देखिन थालेकाे र अझै प्रभावकारी कार्यकम तय भएकाेले गाउँपालिकामा सूचना लिन र सुझाव दिन पनि अनुराेध गरिन् । उनले सहभागीहरूकाे जिज्ञासामा प्रष्ट पार्दै महिलाकाे नेतृत्व विकासमा गाउँपालिकाले ध्यान दिएकाे बताउँदै दिर्घकालीन साेचका साथ लागि अगाडि बढ्नु पर्ने बताइन् । 

वडा अध्यक्षा मारसिं तामाङ, शिक्षा शाखा प्रमुख सुनिता खतिवडा, स्वास्थ्य शाखा प्रमुख बलराम न्याैपानेलगायतले सहभागीहरूले प्रश्नको जिज्ञासा मेटाउँदै आफ्नो धारणा राखेका थिए । 

रसुवा, परम्परागत रैथाने संस्कृतिकाे संरक्षणका लागि मारूनी नाच प्रतियाेगिता दोस्रो बागमती प्रदेशस्तरीय मारुनी नाच प्रतियोगितामा नुवाकोटको सामरी नृत्य समूह प्रथम भएको छ ।

विकास तथा सञ्चार केन्द्र नेपालद्वारा सञ्चालित रेडियो लाङटाङको आयोजनामा भएको प्रतियोगितामा म्यागङ गाउँपालिका वडा नम्बर–५ सामरीको मारूनी नाच समूह प्रथम भएको संस्थाका सचिव गीता न्यौपानेले जानकारी दिईन् ।

प्रतियोगितामा रसुवा र नुवाकोट जिल्लाका पाँच समुहले सहभागिता जनाएको उनले जानकारी दिईन् । प्रतियोगितामा किस्पाङको सरस्वती देवी महिला समुह दोस्रो र रसुवाको कालिका भजन कृतन समाज तृतीय भएको छ ।

प्रतियोगिताका विजेताले क्रमशः प्रथमले २५ हजार रूपैयाँ, द्वितीयले २० हजार रूपैयाँ र तृतीयले १५ हजार रूपैयाँ नगदसहित प्रमाणपत्र र मायाको चिनो प्राप्त गरेका थिए । 

जिल्लामा नै दोस्रोपटक भएको मारूनी नाच प्रतियोगितामा मौलिक बाजागाजा तथा लोक संस्कृतिलाई जर्गेना गरी परम्परागत आस्थाको संस्कृतिलाई जिवन्त राख्न भावी पुस्ताले पनि सिकुन् भन्ने उद्देश्यले प्रतियोगिता आयोजना गरिएको संस्थाका अध्यक्ष सोहम सुवेदीले बताए । कार्यक्रमकाे उद्घाटन नेपाल सरकारका रक्षामन्त्री मानवीर राईले गर्नुभएको थियो । 

अध्यक्ष सोहम सुवेदी,  जिल्ला समन्वय समिति प्रमुख, उपप्रमुख, उत्तरगया गाउँपालिका अध्यक्ष , माधब अर्याल उपाध्यक्ष, चमेली गुरूङ, बागमती प्रदेश पर्यटन तथा संस्कृति मन्त्रालयका सचिव दिपेन्द्र सुवेदी, सहायक प्रमुख जिल्ला अधिकारी, समन्वय अधिकारी शारदा चालिसे, उत्तरगया गापा प्रमुख प्रशासकीय अधिकृत होमनाथ दाहाल, जनस्वास्थ्य प्रमुख झंप्रसाद आचार्य, नेपाल मगर संघका टेकबहादुर मगर लगायत सहभागी थिए । 

रसुवा, रसुवाको नौकुण्ड खाल्चेतमा दुई माेटरसाइकल दुर्घटना भइ आपसमा ठोक्किँदा एकजना गम्भीर घाइते भएका छन् ।

रसुवा जिल्लाको नौकुण्ड गाउँपालिका अन्तर्गत खाल्चेतमा दुईवटा मोटरसाइकल आपसमा ठोक्किँदा एकजना गम्भीर घाइते भएका छन्।

कालिकास्थानबाट पारच्याङ जादै गरेको बा ७१ प ८२८१ नंम्बरको मोटर साइकल र बिपारित दिशाबाट आउदै गरेको बा ८३ प ३७८७ नंम्बरको मोटर साइकल एक आपसमा ठोक्किदा नौकुण्ड गाउँपालिका - ४ सरमथलीका २० वर्षको सुशान्त वाईबा सामान्य घाइते भएका छन् ।

त्यसै गरी नौकुण्ड गाउपालिका- ६ सर्स्युँका ५० वर्षको सिङ्गि नेगी तामाङको दुवै खुट्टा भाचिएर गम्भीर घाइते भएकाे जिल्ला प्रहरी कार्यालयका सूचना अधिकारी सुन्दर चौलागाईले जानकारी दिए । घाईतेलाई प्राथमिक उपचार पश्चात तामाङलाई थप उपचारको लागि हेलिकप्टरमार्फत काठमाण्डौँ पठाइएको छ ।

रसुवा, भूमि समस्या समाधान आयोग रसुवाको आयोजनामा विषयगत अन्तक्रिया कायक्रम धुन्चेमा २०८१ फागुन १९ गते सम्पन्न भयो । 

आयोगका जिल्ला अध्यक्ष जनकराज उपाध्यायको अध्यक्षतामा भएको कार्यक्रममा जिल्ला समन्वय समिति रसुवाका प्रमुख अशोक कुमार घिमिरेको प्रमुख आतिथ्यतामा  सम्पन्न भयो । 

कायक्रम प्रमुख अतिथि घिमिरेले भूमि समस्या समाधान आयोगलाइ स्थानीय तहसँगको समन्वय र सहकार्यमा रसुवाका भूमिहीन दलित, भूमिहीन सुकुमवासी र अव्यवस्थित बासोवासीको समस्या समाधान गरी सरकारले लिएको लक्ष्यमा पुग्न अनुरोध गरे । 

भूमि समस्या समाधान आयोगकाृ तर्फबाट सदस्य सचिव तथा नापी कार्यालय प्रमुख शिब जी केसीले प्रस्तुती गरी भूमि समस्या समाधान आयोगकाे क्षेत्राधिकार तथा यस अघिका आयोगले  गरेका काम बारे जानकारी दिनुभयाे । 

भूमि समस्या समाधान आयोग केन्द्रका विज्ञ सदस्य टेकबहादुर शाह, सदस्य गुञ्ज बहादुर खड्का, कालिका गाउँपालिका अध्यक्ष हरिकृष्ण देवकोटा, प्रमुख जिल्ला अधिकारी अर्जुन पौडेललगायतले छलफलमा भूमि समस्या समाधान आयोगलाइ जिल्लाको भूमि समस्या पहिचान गरेर काम गर्न सुझाव दिएका थिए । 

भूमिहीन दलित, भूमिहीन सुकुमवासी र अव्यवस्थित बासोवासीको लगत संकलन गरी बिभिन्न चरमा काम गर्नु पने भएकोले सवैको सामुहिक प्रयासबाट मात्र काम गर्न सकिने भएकोले सवै सरोकारवालाहरू सकरात्मक भएर लाग्नुपर्ने बताएका थिए ।  साथै आयोग र गोसाँइकुण्ड गाउँपालिका बीच कार्य सहमतिपत्रमा प्रमुख प्रशासकीय अधिकृत दुतेन्द्र चाम्लिङले हस्ताक्षर गरी हस्तान्तरण भयो । 

रसुवा, ग्याल्बो ल्होसारका अवसरमा गोम्बोडाँडा युवा समाज नेपालका आयोजनामा रसुवा जिल्ला, कालिका–२ गोम्बोडाँडामा आयोजित जिल्लास्तरीय पहिलो महिला भलिबल प्रतियोगिताको उपाधि आयोजकले जितेको छ । 

प्रथम हुने गोम्बोडाँडालाई रू४४ हजार चार सय ४४, द्वितीय हुने नेपाल विद्यार्थी सङ्घलाई रू २२ हजार दुई सय २२ तथा तृतीय हुने ज्याङ्लाङलाई रू ११ हजार एक सय ११ नगद सहित प्रमाणपत्र, पदक र कप प्रदान गरिएको थियो । प्रतियोगितामा पाँच टोली सहभागी थिए ।

जिल्ला खेलकुद विकास समिति रसुवाका अध्यक्ष विराज लोप्चनले खेललाई हरेक वर्ष निरन्तरता दिइने जानकारी दिनुभयो । उक्त प्रतियोगितासँगै जनजातीय संस्कृति झल्कने स्थानीय भेशभूषामा नृत्य, बृहत् सांस्कृतिक कार्यक्रम भएको थियो । 

प्रतियोगिता समापन कार्यक्रममा कालिका गाउँपालिकाका अध्यक्ष हरिकृष्ण देवकोटा र उपाध्यक्ष मीरा लामा, भाषा एवं संस्कृति विज्ञ अजितमान तामाङलगायतको उपस्थिति थियो ।

बेत्रावती, परम्परागत लोपोन्मुख  पञ्चेबाजा  स्थापित गराउन बिदुर नगरपालिका-७ तुप्चे महिलाहरू एकजुट भएर लागेका छन् । 

रसुवा र नुवाकाेटकाे सिमाना उत्तरगयाधाम क्षेत्रमा जाडिएकाे बिदुर नगरपालिका वडा नम्बर ७ तुप्चेटारमा जनजागृत पन्चेबाजा महिला समूहले समाजमा लोपोन्मुख पञ्चेबाजा स्थापित गराउन संरक्षणका लागि जुटेका हुन् । 

स्थानीय महिलाहरू एकजुट भएर बाजा बजाउन सिकेपछि अझै पनि दलित समूदायले मात्र पञ्चेबाजा बजाउनपर्छ भन्ने मानसिकता हुर्केको हाम्रो समाजलाई जनजागृत  महिला समूहले रुपान्तरण गरेको छ। 

उत्तरगया क्षेत्र बृहत विकास संगठनले तुप्चेमा रहेकाे शिव मन्दिरमा शिबरात्रीको अबसर आयोजना गरेको पुजामा  पञ्चेबाजा उद्घाटन गरेका हुन् । उक्त कार्यक्रममा बिदुर नगरपालिकाको उपमेयर प्रभा बोगटी र वडा नं ७ का  वडा अध्यक्ष रबिन्द्र नेपालको समेत उपस्थिती रहेको थियो। अब ब्राम्हण समूदायका महिलाहरूले समुहमा मिलेर पञ्चेबाजा संरक्षणमा लागेकाे जनाएका छन् । 

जनजागृत युबा कल्बकाे सहयोगमा पञ्चेबाजा पाएपछि स्थानीय महिलाहरू जुटेर गाउँमा पञ्चेबाजा बजाउने थालेका हुन् । जन प्रतिनिधी तथा सराेकारवालाहरूले पञ्चेबाजा सुरू भएकाेमा खुसी व्यक्त गर्दै अबका दिनमा पञ्चेबाजाको संरक्षन र प्रवर्द्धनमा र निरन्तरताको लागि समूहलाई सहयोग गर्ने प्रतिबद्धता व्यक्त गरे ।  

त्यसैगरी समाजसेबी जनजागृत युबा क्लबका अध्यक्ष राजकुमार रिजालले युवा कल्बको मातहतमा रहेर समाज रुपान्तरण र आगामी कार्यक्रमहरूमा समूहको सहयोग र योगदान महत्त्वपूर्ण रहेको बताए । 

समूहका अध्यक्ष पार्वती अर्यालले लोप हुन लागेको पञ्चेबाजा संरक्षन र सम्बर्द्धनमा हामी ब्राह्मण महिलाबाट सुरुवात गरेर पछिल्लाे पिंढीले पनि जगेर्ना गर्ने र लोप हुन नदिने भएकाेले बाजाको संरक्षण गरेर टिकाई राख्ने उदेश्य साथ पञ्चेबाजा समूहको महत्वपूर्ण भूमिका रहने बताइन् ।  

उक्त कार्यक्रममा सोही समूहको सदस्य कल्पना रिमालले घरधन्धा र चुलो चौकाेमा सिमित महिलाहरु  आत्मनिर्भर बनी केही आम्दानी लिन सक्ने भएकाे बताइन् । यसले धार्मिक, कला, संस्कृति र  उत्तरगया क्षेत्र बृहत विकासमा पनि सहयाेग पग्ने अपेक्षा गरिएकाे छ । 

समूदायमा पृतिसत्तात्मक सोच र मानसिकता बोकेका र दलित समूदायले मात्र पञ्चेबाजा बजाउनुपर्छ भन्ने पुरानाे बिचारधारा र मान्यता भएकाे समूदायका ब्राह्मण महिला नै बाजा बजाउन सक्छ्न् र हुन्छ भन्ने सकरात्मक संदेश दिएकाे स्थानीय अगुवाहरू बताउछन्  ।

रसुवा,  राष्ट्रिय जनगणना २०७८ को अन्तिम विवरणअनुसार ४६ हजार ६ सय ८९ रसुवाको कुल जनसङ्ख्या रहेको छ । ती मध्ये चार हजार आठ सय ५३ जना बालबालिका रहेका छन् ।

जिल्लाको जनगणनामा कुल चार हजार आठ सय ५३ जना बालबालिकामध्ये चार हजार दुई सय ५८ जना अर्थात् ८७.७ प्रतिशतको मात्र जन्मदर्ता भएको छ । त्यसैगरी, पाँच सय ९५ जना अर्थात् १२.३ प्रतिशतको जन्मदर्ता नभएको राष्ट्रिय जनगणना २०७८ को विवरणमा उल्लेख छ । केन्द्रीय तथ्याङ्क विभागले सार्वजनिक गरेको राष्ट्रिय जनगणना २०७८ को विवरणअनुसार नेपालको साक्षरता दर ७६.३ प्रतिशत पुगेको छ ।

यस्तै, राष्ट्रिय तथ्याङ्क कार्यालय राष्ट्रिय जनगणना २०७८ अनुसार रसुवामा चार हजार परिवारको घरभित्र र ६ हजार तीन सय परिवारको धारा घरबाहिर रहेको छ । ७८ परिवारले खुला इनार, १० परिवारमा छोपिएको इनारबाट पानी, पाँच सय ३७ परिवारमा मुख्य धाराको पानी र ६४ परिवारले खुला पानी पिउनुपर्छ र खाना पकाउन प्रयोग गर्नुपर्छ ।

तथ्याङ्कअनुसार जिल्लामा अपाङ्गता व्यक्तिको सङ्ख्या एक हजार दुई सय ९३ जना रहेको छ, जसमध्ये पुरुष सात सय १८ जना र महिला पाँच सय ७५ जना रहेका छन् ।

रसुवा, रसुवाको नौकुण्ड गाउँपालिकाले ०८१ फागुन ९ गतेदेखि  सुरू गरेका विविध अचार बनाउने तालिम  समापन भएको छ। । 

नौकुण्ड गाउँपालिका महिला बालबालिका तथा ज्येष्ठ नागारिक शाखा तथा  उद्यम शाखाको आयोजनामा सञ्चालन भएको उक्त  ७ दिने तालिम समापन भएकाे आयोजकले जनाएको छ। 

तालिममा ३६ जना उद्यमीहरूको सहभागितामा संविधानसभा सदस्य तथा सफल युवा उघमी प्रशिक्षक शान्ता चौधरीले तालिम दिएकी थिइन् । 

नौकुण्ड उद्यम शाखाका कृष्ण न्यौपानेका अनुसार नौकुण्ड भरी छरिएर रहेका उद्यमहरूलाई स्वरोजगार बनाई गाउँ मै आर्यआर्जन बनाउने उदेश्यले तालिम सञ्चालन गरेकाे बताए । 

नाैकुण्डमा सन्चालित विविध प्रकारका अचार बनाउने सीप विकास तालिमले महत्त्वपूर्ण  उपलब्धि हुने विश्वास लिइएको प्रशिक्षक शान्ता चौघरिले जानकारी दिइन् ।

तालिमको अवसरमा नौकुण्ड गापाका उपाध्यक्ष चन्द्रबहादुर गलान,वडा नम्बर ६ का वडा अध्यक्ष यो नुर्पु तामाङ लगायत समभागी थिए  । 

रसुवा, जिल्लाका विभिन्न क्षेत्रमा भएको वन अतिक्रमण हुन नदिन नियमित अनुगम गर्ने डिभिजन वन कार्यालयले जनाएको छ । 

डिभिजन वन कार्यालय रसुवाका डिभिजनल वन अधिकृत शम्भु तामाङका अनुसार वन अतिक्रमण नियन्त्रण समितिको बैठकमा जिल्लाभर ३६ दशमलव २७ हेक्टर वन अतिक्रमणमा परेको तथ्यांक सार्वजनिक गरी पुरानो अतिक्रमण क्षेत्र विस्तार हुन नदिने तथा नयाँ वन अतिक्रमण हुन नदिन नियमित अनुगमन तथा गस्ती गर्ने बताए । 

रसुवाको गोसाइकुण्ड गाउँपालिका १ नागथलीमा ६, आमाछोदिङमो गाउँपालिका ३ मा २२, वडा नं ४ मा ५ , वडा नं ५ मा ४८ र उत्तरगया गाउँपालिका–१ बौंसेमा ९० घरधुरी गरी कुल १७१ घरधुरीले वन अतिक्रमण गरेर बसेका छन् । जिल्लाभर कुल ३६ दसमलव २७ हेक्टर वन अतिक्रमण गरी घर बनाएर बसोबास गरेका छन् ।  पछिल्लो अतिक्रमणको तथ्याङ भने लिएको छैन । 

०५१ सालदेखि अतिक्रमण वन ऐन २०४९ र नियामावली ०५१ अनुसार सामुदायिक वन क्षेत्रमा कुनै पनि संरचना बनाउन पाइदैन । वन ऐन २०७६ अनुसार राष्ट्रिय वन भित्रको जग्गा कसैले पनि दर्ता गर्र वा गराउन हुँदैन भन्ने कानुनी व्यवस्था छ ।

वन ऐनको दफा ७ (२) दर्ता स्वत बदर हुने– कसैले राष्ट्रिय वन भित्रको जग्गा दर्ता गराएको भएमा त्यसरी दर्ता भएको आधारमा त्यस्तो जग्गामा दावी लाग्ने छैन र त्यस्तो दर्ता स्वतः बदर भएको मानिने उल्लेख छ ।

ऐनकाे दफा ७ (३) यो ऐन प्रारम्भ हुनु भन्दा अघि कसैले राष्ट्रियको कुनै भाग गैरकानुनी रुपले दर्ता गराएको रहेछ भने त्यस्तो दर्ता समेत यो ऐन प्रारम्भ भएपछि स्वतः बरद हुने व्यवस्था छ ।

दफा ४२(१) वनक्षेत्रको प्रयोग– यस ऐनमा अन्यत्र जुनसुकै कुरा लेखिएको भएता पनि राष्ट्रिय प्राथमिकता आयोजना, लगानी बोर्डबाट लगानी स्वीकृत भएको योजना, राष्ट्रिय गौरबका आयोजना सञ्चालन गर्न वनक्षेत्रको प्रयोग गर्नु बाहेक अन्य कुनै पनि विकल्प नभएमा र प्रचलित कानुन बमोजिमको वातावरणीय परिक्षणबाट त्यस्तो योजना सञ्चालन गर्दा वातावरणमा उल्लेखनीय असर नपर्ने देखिएमा नेपाल सरकारले राष्ट्रिय वनको कुनै भाग तोकिए बमोजिम स्वीकृति दिन सक्ने प्रावधान रहेको छ ।  

राष्ट्रिय वन फाँड्ने वा वनक्षेत्रको जोत्ने, खन्ने, खनिजकार्य उत्खनन गर्ने, आवाद गर्ने, सडक तथा अन्य पूर्वाधार निर्माण गर्ने वा अतिक्रमण गर्ने काम गरे वा गराएमा दफा ५० (३) मा सजायः दफा ४९ को खण्ड ग अन्तर्गतको कसुर गर्नेलाई पाँच वर्षसम्म कैद वा एक लाख रुपैयाँसम्म जरिबाना वा दुबै सजाय गरी त्यस्तो जग्गा राष्ट्रिय वनमा समावेश गरी सो जग्गामा बनाएको घर वा छाप्रो र प्रयोग भएका मेशिनरी औजार, साधन समेत जफत हुने। त्यस्तो कसुर गर्दा वन पैदावार हटाएको भए निजलाई सो बापत हुने सजाय समेत हुने प्रावधान छ । 

वन अतिक्रमण नियन्त्रण समितिका अध्यक्ष तथा प्रमुख जिल्ला अधिकारी अर्जुन पाैडेल, नेपाली काँग्रेसका िजल्ला सभापति पेम्बाछिरिङ तामाङ, नेकपा एमाले जिल्ला नेता विजय लामा, सामुदायिव वन उपभाेक्त महासंघ रसुवा, प्रहरी प्रमुखहरू तथा सराेकारवालाहरू सहभागी थिए । 

रसुवा, रसुवाको नौकुण्ड गाउँपालिकाले ०८१ फागुन ९ गतेदेखि  विविध अचार बनाउने तालिम सुरु गरेकाे छ ।  

महिला बालबालिका तथा ज्येष्ठ नागारिक शाखा तथा उद्यम शाखाको आयोजनामा सञ्चालन भएको उक्त ७ दिने तालिम १५ गतेसम्म सञ्चालन हुने आयोजकले जनाएको छ। 

तालिममा ४५ जना उद्यमीहरूको सहभागितामा संविधान सभासदस्य तथा सफल युवा उघमी प्रशिक्षक शान्ता चौधरीले तालिम प्रदान गरिरहेकी छन् ।

नौकुण्ड उद्यम शाखाले नौकुण्ड भरी छरिएर रहेका उद्यमहरूलाई स्वरोजगार बनाई गाउँ मै आर्यआर्जन बनाउने उदेश्यले सन्चालित विविध प्रकारका अचार बनाउने सीप विकास तालिमले महत्त्वपूर्ण उपलब्धि हुने विश्वास लिइएको प्रशिक्षक शान्ता चौघरिले जानकारी दिइन् ।

तालिमको अवसरमा नौकुण्ड गापाका उपाध्यक्ष चन्द्रबहादुर गलान,वडा नम्बर ६ का वडा अध्यक्ष यो नुर्पु तामाङ,युवा उघमी तथा समाजसेवी जयराम घले,वडा सदस्य लवाङनुर्पु तामाङ,शान्ति विक,पूर्व वडाअध्यक्ष तथा भोर्ले जिवजिवे साना किसान सहकारी संस्थाका अध्यक्ष रामहरी देवकोटाको उपस्थितिमा तालिम शुभारम्भ गरिएको हाे ।  तालिम फागुन ९ गतेदेखि १५ गतेसम्म सञ्चालन हुने उघम विकास सहजकर्ता न्यौपानेले जानकारी दिए ।