अखिल नेपाल महिला संघ जिल्ला कमिटी अध्यक्ष कार्की कालिका २ निवासी हुन् । उपाध्यक्षमा सिमा डिएम, शारदा गुरूङ, सचिव मनिता ग्यावा, उपसचिव सावित्री घिमिरे, काेषाध्यक्ष बुद्धमाया तामाङ सहित ३९ जना सदस्य रहेका छन् । 

निर्वाचित पदाधिकारी तथा सदस्यहरूले सपथ ग्रहण गरेका छन् ।  सपथ ग्रहण तथा प्रमाणपत्र प्रदान  कार्यक्रममा नेकपा एमालेका नेताहरू केन्द्रीय सल्लाहकार छाेवाङ तेन्जिङ तामाङ, पार्टीकाे बागमती प्रदेश कमिटी सदस्य तथा अनेमसंघ इन्चार्ज सरिता लम्साल, जिल्ला कमिटी उपसचिव चमेली गुरूङलगायतका नेताहरूले सम्बाेधन गरेका थिए । 

रसुवा, धैबुङ्ग कालिका साना किसान सहकारी संस्था लि काे आयोजनामा सहकारीले वित्तिय शाक्षारता कार्यक्रम भूमिघर कालिकास्थानमा सञ्चालन भयाे । 

कालिका गाउँपालिकाभरबाट सहभागीहरूलाइ साना किसान सहकारीका ९४ जना सहभागी सेयर सदस्यहरूलाइ वित्तिय शाक्षारता कार्यक्रम बारे जानकारी दिदैं साना किसान विकास बैक गजुरीका सूर्य अधिकारीले सहजिकरण गरेका थिए । 

कार्यक्रममा सहजकर्ताले समुह गठन, कार्यबिभाजन, बैठक सञ्चालन, समुह तथा अन्तर समुहकाे काम, कर्तब्य र अधिकार , सञ्चालक समिति, लेखा समिति र कर्मचारीकाे काम , कर्तब्य, सहकारी सम्बन्धि विद्यमान नियम कानुन , कसुर र दण्ड सजायकाे बारेमा प्रस्तुती गरेका थिए । 

सहकारीले वित्तिय शाक्षारता कार्यक्रम सवै अन्तर समुहसम्म लैजाने जनाएकाे छ । 

“Think Before You Follow, Wise Money Tomorrow” भन्ने नाराका साथ यो अभियान मार्च १७ देखि २३, २०२५ सम्म सञ्चालन भइरहेको छ । जिल्लाकाे कालिकास्थानमा सहकारी, माइक्राेफाइनान्स र बैकहरूका शाखा कर्मचारीहरूले बिहान प्रभातफेरी कार्यक्रम गरे । 

स्याफ्रुबेशीमा पनि वित्तीय साक्षरतासम्बन्धी जनचेतना अभियान अन्तर्गत आइतबार  विहान प्रभातफेरी तथा विभिन्न कार्यक्रमहरू सम्पन्न भएका छन् । स्याफ्रुबेशीमा रहेका वाणिज्य बैंक र वित्तिय संस्थामा कार्यरत कर्मचारीहरुको सहभागितामा स्याफ्रुबेशी  वजारबाट प्रभातफेरी गरिएको हो । 

बैकबाट मात्र काराेबार गरौ । माेवाइल बैङ्किङ प्रयोग गरौ । कर्जा लिएर सहि सदुपयोग गरौ जस्ता नाराका साथ भएकाे प्रभातफेरी कार्यक्रमकाे मुख्य उद्देश्य सर्वसाधारणलाई वित्तीय ज्ञान प्रदान गर्दै सुरक्षित, दिगो र योजनाबद्ध वित्तीय व्यवस्थापनबारे जागरुक बनाउनु रहेको छ । वित्तीय प्रणाली, डिजिटल बैंकिङ, कर्जाका सही उपयोग, बचतको महत्व तथा वित्तीय ठगीबाट कसरी जोगिने भन्ने विषयमा सचेतना फैलाउन वित्तीय संस्थाका कर्मचारीहरुको सहभागितामा कार्यक्रमहरू सम्पन्न भएका छन् ।

नेपालभर सञ्चालन भइरहेको अभियानले वित्तीय पहुँच र जानकारी अभिवृद्धि गर्न सहयोग पुग्ने विश्वास गरिएको छ । नेपाल राष्ट्र बैंकको पहलमा हरेक वर्ष मनाइने ग्लोबल मनी विक ले वित्तीय अनुशासन र समावेशीकरणलाई प्रबर्धन गर्ने लक्ष्य राखेको छ ।

छलफलमा कसरी स्वर्ण जयन्ती मनाउने बारेमा अभिभावक तथा पुर्व अध्यक्षहरूले धारणा राखेका थिए । भेलाकाे बागमती प्रदेश सभा सदस्य इन्द्र गाैतम प्रमुख अतिथी रहेका थिए ।

रसुवा, ग्याल्बो ल्होसारका अवसरमा गोम्बोडाँडा युवा समाज नेपालका आयोजनामा रसुवा जिल्ला, कालिका–२ गोम्बोडाँडामा आयोजित जिल्लास्तरीय पहिलो महिला भलिबल प्रतियोगिताको उपाधि आयोजकले जितेको छ । 

प्रथम हुने गोम्बोडाँडालाई रू४४ हजार चार सय ४४, द्वितीय हुने नेपाल विद्यार्थी सङ्घलाई रू २२ हजार दुई सय २२ तथा तृतीय हुने ज्याङ्लाङलाई रू ११ हजार एक सय ११ नगद सहित प्रमाणपत्र, पदक र कप प्रदान गरिएको थियो । प्रतियोगितामा पाँच टोली सहभागी थिए ।

जिल्ला खेलकुद विकास समिति रसुवाका अध्यक्ष विराज लोप्चनले खेललाई हरेक वर्ष निरन्तरता दिइने जानकारी दिनुभयो । उक्त प्रतियोगितासँगै जनजातीय संस्कृति झल्कने स्थानीय भेशभूषामा नृत्य, बृहत् सांस्कृतिक कार्यक्रम भएको थियो । 

प्रतियोगिता समापन कार्यक्रममा कालिका गाउँपालिकाका अध्यक्ष हरिकृष्ण देवकोटा र उपाध्यक्ष मीरा लामा, भाषा एवं संस्कृति विज्ञ अजितमान तामाङलगायतको उपस्थिति थियो ।

रसुवा, कालिका हिमालय मावि पूर्व विद्यार्थीहरूकाे भेलाबाट झंकनाथ न्याैपानेकाे अध्यक्षतामा पुर्ब विद्यार्थी समाज गठा भएकाे छ ।  

सामाजिक सञ्जालबाट सूचना गरी आब्हान  गरिएकाे भेलामा सहभागीहरूले न्याैपानेकाे नेतृत्वमा तदर्थ समिति गठन गरेका हुन् । समाजकाे उपाध्यक्षमा इन्दिरा ढकाल, सचिव रामप्रसाद ढकाल, काेषाध्यक्ष तारा कार्की, सदस्यहरूमा अइन्द्र पाैडेल, हरिप्रसाद देवकाेटा, हेमनाथ खतिवडा, बलराम घिमिरे, आङतेम्बा तामाङ, रामशरण गजुरेल, राधा पाण्डे, प्रेम प्रसाद पाैडेल, बिराज तामाङ रहेका छन् । समितिले सवै पुर्व विद्यार्थीहरूलाइ जाेडेर अधिबेशन गर्ने जनाएकाे छ । 

२

नेपाल स्वयंसेवी रक्तदाता समाज रसुवा र कालिका हिमालय एस्.एल्.सी. २०५६ ब्याच, कालिका–२, रसुवाको संयुक्त आयोजनामा १९ औं राष्ट्रिय स्वयंसेवी रक्तदाता दिवसको अवसरमा (२०८१ माघ १५ गते) आयोजित रक्तदानको महत्व विषयक निबन्ध लेखन प्रतियाेगितामा प्रथम कालिका हिमालयकी सरु पुडासैनी,  द्धितीय कालिका हिमालयकी शैली खतिवडा, तृतीय पुरस्कार सुन्धरा माविकी शिवानी लामिछाने र सुन्धरा माविकी एन्जल मगरले प्राप्त गरेका छन् । 

छात्राहरूलाइ नेपाल स्वयंसेवी रक्तदाता समाजका केन्द्रीय अध्यक्ष प्रेम सागर कर्माचार्यले प्रमाण-पत्र तथा नगद पुरस्कार क्रमश ; रू २ हजार ,१५ सय र १/१ हजार प्रदान गर्नुभयाे । 

रसुवा, रसुवा, प्रजातन्त्र दिवसमा अवसरका नेपाल स्वयंसेवी रक्तदाता समाज रसुवा शाखा र कालिका हिमालय एसएलसी २०५६ ब्याचको संयुक्त आयोजनामा भएको पाँचौ खुल्ला रक्तदान कार्यक्रममा ८३ जनाले रक्तदान गरे । 

नेपाल स्वयंसेवी रक्तदाता समाजका केन्द्रीय अध्यक्ष प्रेमसागर कर्माचार्य, कालिका गाउँपालिका अध्यक्ष हरिकृष्ण देवकोटा, उत्तरगया गाउँपालिका अध्यक्ष माधबप्रसाद अर्याललगायत तहका वडा अध्यक्ष तथा जनप्रतिनिधिहरू सहभागी थिए । 

रगत अभावमा बिरामीलाइ हुने रगत अभाव हुन नदिन नियमित रक्तदान गरेको रक्तदाता समाज रसुवाकी उपाध्यक्ष तारा  कार्कीले बताइन् । दुइ संस्थाले नियमित रूपमा पाँचाै पटक रक्तदान आयोजना गरेका हुन् । 

रसुवा, नेपाली काँग्रेस निकटको नेपाल किसान महासघं जिल्ला समिती रसुवाको चौथो जिल्ला अधिबेशनबाट चोप प्रसाद देवकोटाको अध्यक्षतामा जिल्ला समिति गठन भयो । 

समितिको उपाध्यक्ष (श्यर्पा थोक्रा, तिल कुमारी न्यौपाने,(प्रेमनाथ न्यौपाने, सचिव भेषराज न्यौपाने, सह सचिब बृन्दा न्यौपाने, सदस्यहरुमा, योगबहादुर तमाङ, भीमबहादुर तमाङ, केदारनाथ घिमिरे, हरिप्रसाद पौडेल, मीननाथ खतिवडा, निमबहादुर तितुङ, मङगले थोक्रा, तुलसा नेपाल, कमला ग्लान, पार्बतीदेवी भट्ट, सरिता न्यौपाने , प्रदेस प्रतिनिधि , इस्वर देबकोटा, नवराज आचार्य, दुर्गा खतिवडा, केन्द्रीय प्रतिनिधि माधब प्रसाद न्यौपाने , सावित्री केसी, कमला ग्लान रहेका छन् । 

नेपाली काँग्रेस रसुवाका पूर्व सभापति एबम् सगठन बिभाग प्रमुख जनक जीवन उपाध्ययको प्रमुख अतिथ्यतामा तथा नेपाल किसान महासघंका केन्द्रीय सदस्य तथा रसुवा प्रतिनिधि विजय भण्डारीकाे अतिथ्यतामा साे कार्यक्रम सम्पन्न भएको थियो ।

रसुवा, नेपाल स्वयंसेवी रक्तदाता समाज, रसुवाकाे दास्राे जिल्ला अधिबेशन कालिकास्थानमा सम्पन्न भयाे । अधिबेशनले रामशरण गजुरेल निशान काे अध्यक्षतामा १३ सदस्य रहेकाे समिति गठन भयाे । 

समितिकाे उपाध्यक्ष तारा कार्की, सचिव हेमनाथ खतिवडा, कोषाध्यक्ष सुमित्रा सापकोटा, सदस्य सविना घिमिरे, प्रेम प्रसाद पौडेल, रामप्रसाद ढकाल, गोविन्द प्रसाद घिमिरे, उमेश डंगोल, बिराज तामाङ, हरि प्रसाद देवकोटा, भरत प्रसाद न्यौपाने र लालबहादुर आचार्य रहेका छन् । 

जिल्ला अध्यक्ष प्रमिला लामाकाे अध्यक्षतामा भएकाे अधिबेशनमा केन्द्रीय अध्यक्ष तथा सर्वाधिक स्वयंसेवी रक्तदाता प्रेम सागर कर्माचार्य, स्थानीय तहका जनप्रतिनिधिहरू समेत सहभागी  थिए । नयाँ नेतृत्वलाइ  केन्द्रीय अध्यक्ष कर्माचार्यले खादा लगाएर  शुभकामना दिएका थिए । 

शनिबार रसुवाको कालिकास्थामा एमाले रसुवाको आयोजनामा भएको तीनमहिने जरा केन्द्रित अभियानको अभिमुखीकरण शुभारम्भ गर्दै बरिष्ठ उपाध्यक्ष पोखरेलले विगतमा बिभिन्न आन्दोनमा सहकार्य हुने गरेको नेपाली कांग्रेससँग बलियो सहकार्य रहेकाले सरकार ढल्ने कुनै सम्भावना नरहेकाे बताए । 

प्रमुख अतिथि पाेखरेलले टोल र बस्तीमा पुगेर जनताको बीचमा पार्टी र बर्गिय संगठन सुदृढ गर्न आग्रह गरे । बिभिन्न आन्दोलनहरूमा सहकार्य हुने गरेको स्मरण गर्दै नेपाली काँग्रेससँग सहकार्य र प्रतिस्पर्धा दुवै हुने बताए । उनले भने सरकारमा रहेका दलहरुमा बेइमानी नहुने उनले बताउदै ०८४ सालको निर्वाचनमा एमालेले बहुमत ल्याउने र त्यसतर्फ लाग्न जनतामा जानका लागि पार्टीले जरा अभियान थालेको उनले बताए ।

नेकपा एमाले स्थायी कमिटी सदस्य तथा तथा बाग्मती प्रदेश इ्न्चार्ज डा. राजन भट्टराईले जनतामा आधारित टोलटोलमा मजवुत सङ्गठनले मात्र सफलता मिल्ने बताए । जिल्ला उपाध्यक्ष कैसाङनुर्पु तामाङद्धारा स्वागत गरिएकाे कार्यक्रममा पार्टी केन्द्रीय सदस्य प्रेम तामाङ, जिल्ला अध्यक्ष जनार्दन ढकाललगायतका बक्ताले आफ्नो धारणा राखेका थिए ।  

साे अवसरमा कार्यक्रम तथा याेजना तयार गरी वडा र टाेलमा भेला तथा जनतासँग भेटघाट तथा संगठन  संगठन सुदृढ गर्ने पार्टी सचिव पेम्पा लामाले बताए ।

कालिकास्थान, अनेरास्ववियु रसुवा जिल्ला कमिटीको १४ औं जिल्ला अधिबेशनबाट सर्वसम्मत रूपमा सागर लामा अध्यक्ष पदमा निर्वाचित भएका छन्। यसै अधिबेशनबाट अन्य पदाधिकारीहरूको चयन पनि गरिएको छ।

उपाध्यक्ष पदमा रोजिना तिमिल्सिना, राजकुमार लामा र पासाङ तामाङ चयन भएका छन् भने सचिव पदमा किप्पा छिरिङ गलन, सहसचिव पदमा सुजन डंगोल, रुस्तम गुरुङ र मुकेश पौडेल चयन भएका छन्। कोषाध्यक्ष पदमा पुष्पा तामाङलाई मनोनयन गरिएको छ।

रसुवा, कालिका गाउँपालिका–१ राम्चे स्थित सेतीभूमे माविका अशहाय बालबालिकाहरुलाइ लायन्स क्लबले न्यानो कपडा तथा स्टेशनरी वितरण भयो । 

लायन्स क्लब अफ काठमाडौं लाफिङ बुद्ध Lions Club of Kathmandu Laughing Buddha ले ३० जना टुहुरा तथा अशहाय बालबालिकाहरूलाइ न्यानो कपडा तथा स्टेशनरी बितरण गरेकाे क्लबका अध्यक्ष जानुका आचार्य देवकोटाले बताइन् । 

लायन्स क्लबकाे निस्वार्थ सामाजिक सेवामा अनवरत यात्रा अन्तर्गत आफ्नै गृह जिल्लाका अशहाय बालबालिकालाइ न्यानो कपडा एवम् शैक्षिक सामग्री बितरण गर्ने कार्यक्रम गरेकाे उनले बताइन् । 

कार्यक्रममा लायन्स क्लबका सदस्यहरू सेतीभूमे माविका प्रधानाध्यापक शीला मगर, शिक्षकहरूलगायत सहभागी थिए । 

रसुवा, नेकपा (माओवादी केन्द्र ) कालिका गाउँपालिकाको तेस्रो सम्मेलनबाट निर्वाचित शिवराम लामिछानेकाे अध्यक्षतामा सर्वसम्मत नेतृत्व चयन भएकाे छ ।

रसुवा, धैबुङ्ग कालिका साना किसान कृषि सहकारी संस्थाले गत वर्ष १३ लाख  ९१  हजार रूपैयाँ खुद नाफा गरेकाे छ । 

संस्थाकाे १३ औं वार्षिक साभारण सभामा अध्यक्ष विष्णु पाैडेलले आब ०८०/०८१ मा १३ लाख  ९१  हजार रूपैयाँ खुद नाफा कमाएकाे बताए । उनले ५ कराेड १७ लाख रूपैयाँ लगानीमा रहेकाे बताए । 

संस्थाका नि प्रबन्धक पुर्णप्रसाद न्याैपानेले १७८ वटा समुह मा १०४४ जना सेयर सदस्य रहेका छन् । २९९ पुरूष र ७४५ महिला सेयर सदस्य रहेका छन् ।  संस्थाकाे ३ कराेड १९ लाख रूपैयाँ बचत रहेकाे बताए । सेयर पुँजी ६२ लाख १३ हजार रूपैयाँ रहेकाे छ । यस वर्ष ४ कराेड ६९ लाख ९४ हजार रूपैयाँ लगानीमा रहेकाे उनले बताए । 

साधारणसभामा कालिका गाउँपालिका अध्यक्ष हरिकृष्ण देवकाेटाले धैबुङ्ग कालिका साना किसान कृषि सहकारी संस्था लि नमुना रहेकाे र यस संस्थालाइ स्थानीय सरकाले सहयाेग गर्ने बचन दिए । सहकारीका सेयर सदस्य रामकुमार देवकाेटा, कालिका-३ का वडा अध्यक्ष फणिन्द्रप्रसाद न्याैपाने, भाेर्ले साना किसान सहकारी संस्था लि का अध्यक्ष रामहरि देवकाेटा, लेखा समिति संयाेजक विष्णु प्रसाद देवकाेटा, साना किसान विकास बैंक गजुरीका सूर्य अधिकारीलगायतले साधारणसभामा शुभकामना दिएका थिए । 

सभामा सहकारी संस्थाका उत्कृष्ठ बाल बचत, उत्कृष्ठ ऋणी, उत्कृष्ठ बचत सदस्य, उत्कृष्ठ समुह, उत्कृष्ठ ब्यवसायीहरूलाइ नगद पुरस्कार तथा प्रमाण पत्र प्रदान गरिएकाे थियाे । 

रसुवा,राष्ट्रिय युवा संघ नेपाल र अनेरास्ववियू रसुवाले अभियानकै रूपमा सहयाेग जुटाएर कालिका गाउँपालिका-१ ग्राङगाउँमा आगलागीबाट पीडित ३ घरलाइ राहत बितरण गरेकाे छ ।

स्थानीयवासी नेमा नुर्बु तामाङको घरमा जडान गरेको बिजुलीको मिटर बक्समा विद्युत सर्ट भएर सल्केको आगोले निजको एउटा घर, छिमेकी दुई जनाको  छिरिङ पेम्बा तामाङ र मान बहादुर तामाङको घर जलेर नष्ट भएको  थियाे । पीडित ३ परिवारलाइ युवा संघले संकलन गरेकाे रकमबाट २/२ बण्डल जस्तापाता खरिद गरी एक कार्यक्रम गरी प्रदान गरेकाे युवा संघ रसुवाले जनाएकाे छ ।   बण्

रसुवा , लैङ्गिक हिसा बिरुद्धको १६ दिने अभियान अन्तर्गत रसुवामा बिभिन्न सामाजिक संस्थाहरुले संयुक्त रुपमा कालिका गाउँपालिकामा हस्ताक्षर संकलन अभियान थालेका छन् । 

‘हामी सबैको प्रतिवद्धता : लौङ्गिक हिंसा अन्त्यको लागि एक्यवद्धता’ भन्ने नाराका साथ अनौपचारिक क्षेत्र सेवा केन्द्र (इन्सेक) लगायत सामाजिक संस्थाहरुले आज कालिका गाउँपालिकामा हस्ताक्षर संकलन अभियान थालेका हुन् । 

सामुदायिक वन उपभोक्ता महासंघ जिल्ला तथा स्थानीय महासंघ, गैसस महासंघ, मानव अधिकार एलाइन्स, कालिका हिमालय एसएलसी २०५६ ब्याच, मानव अधिकार तथा सामुदायिक विकास स्राेत केन्द्र, नेपाल स्वयमसेवी रक्तदाता समाजलगायतका सामाजिक संस्थाहरुले लैङ्गिक हिसा बिरुद्धको १६ दिने अभियान अन्तर्गत हस्ताक्षर संकलन गरेका हुन् । 

सरस्वती न्यौपाने

गरे जे हुने एक उदारण देखिएकाे छ । नेपालको पहाडी गाउँहरूमा गुणस्तरीय शिक्षा प्राप्त गर्न बालबालिकाका लागि ठूलो चुनौती रहँदै आएको छ। तर, यो चुनौतीलाई अवसरमा बदल्न एक दृढ नारीले आफ्नो जीवनको सपना बनाइन्। त्यो नारी हुन्– शिला मगर । 

एक सरकारी विद्यालयकी प्रधानाध्यापक, जसले आफ्नो विद्यालयलाई अब्बल (बोर्डिङ स्कूल सरह) बनाउने अठोटका साथ ठूलो यात्रा तय गरिन् । कालिका गाउँपालिका -१ राम्चे स्थित एकमात्र विद्यालय हाे सेतीभूमे मावि यहाँका विद्यार्थी पढाइमा अघि बढ्दै  जिल्ला स्तरिय खेलहरूमा उत्कृष्ट प्रस्तुती गर्दै छन् । उनकाे प्रेरणले धेरैले जन्मदिनकाे अवसरमा सहयाेग पनि प्रदान गरेका छन् । 

चुनौतीहरूको सामना

प्रअ शिला मगरको पहिलो कदम सरकारी विद्यालयमा प्रधानाध्यापकको रूपमा नेतृत्व लिएर जब उनले हात हालिन्, तब विद्यालयको अवस्था अत्यन्तै कमजोर थियो। विद्यार्थीहरूको संख्या कम, शिक्षकहरूमा प्रेरणाको अभाव र शैक्षिक गुणस्तर न्यून थियो। स्थानीय समाजमा सरकारी विद्यालयहरूलाई ‘गुणस्तरहीन’ को रूपमा लिइन्थ्यो । जहाँ अभिभावकहरूले आफ्ना बालबालिकालाई पढाउन उत्साहित हुँदैनथे। धेरैजसो विद्यार्थी निजी बोर्डिङ स्कूलमा पढ्न जान्थे, किनभने त्यहाँ राम्रो वातावरण र शैक्षिक गुणस्तरको ग्यारेन्टी हुन्थ्यो।

हिजाे घरघरमा भेटिने बालबालिका अहिले सबै विद्यालय भर्ना भएका छन् । नियमित विद्यालय पुग्छन् । पढ्ने मात्र नभइ जिल्लाभरका अतिरिक्त क्रियाकलापमा जित्छन् । पालिकामा त धेरै ठूला पुरस्कार हात परेका छन् । उत्कृष्ट विद्यालयकाे लयमा गति लिन लागेकाे सराेकारवालाहरू बताउँछन् । 

तर शिला मगरले यी चुनौतीहरूलाई आफ्नो प्रेरणा बनाएर काम गर्न थालिन्। उनले आफ्नो विद्यालयलाई बोर्डिङ सरह बनाउन योजनाबद्ध तरिकाले अघि बढ्न थालेकी थिइन्।

शैक्षिक सुधारको पहल

शिलाको पहिलो कदम भनेको शैक्षिक गुणस्तर सुधार गर्नु थियो। उनले नयाँ शिक्षण सिकाइ विधि अपनाउन प्रेरित गरिन्। स्थानीय तहका जनप्रतिनिधिहरूसँग सहकार्य गर्दै उनले विद्यालयमा आवश्यक स्रोतसाधन जुटाउन थालिन्। पुस्तकालय, विज्ञान प्रयोगशाला र कम्प्युटर कक्षाको सुरुवात गरिन्, जसले गर्दा विद्यार्थीहरूको पढाइमा ठूलो परिवर्तन देखिन थाल्यो। समन्वय र सहकार्यकाे कला जानेकी शिलाले जनप्रतिनिधि तथा सवै सराेकारवाकाे हातेमालाेमाट सवै कुरा सम्भव देख्छिन् । 

विद्यार्थीमैत्री वातावरणको सिर्जना

शिलाको दोस्रो महत्वपूर्ण कदम भनेको विद्यालयको वातावरण सुधार गर्नु थियो। उनले विद्यालयलाई विद्यार्थीमैत्री बनाउन काम गरिन्। विद्यालयको भौतिक संरचना सुधार गरिन्, सफा शौचालयको व्यवस्था र खानेपानीको राम्रो सुविधा सुनिश्चित गरिन्। विद्यालय परिसरमा बगैंचा स्थापना गरी विद्यार्थीहरूलाई प्रकृतिको नजिक राखेर अध्ययन गर्न उत्प्रेरित गरिन्। यसले विद्यालयलाई बोर्डिङ स्कूलको वातावरण जस्तै बनाउनेतर्फ ठूलो मद्दत पुर्‍यायो।

आर्थिक चुनौतीहरूको सामना

विद्यालयलाई सुधार्नका लागि आर्थिक स्रोत जुटाउनु शिलाका लागि ठूलो चुनौती थियो। तर उनले यो समस्यालाई पनि समाधान गर्ने प्रयास गरिन्। उनी स्थानीय जनप्रतिनिधि, संघसंस्था र गैरसरकारी संगठनहरूसँग मिलेर आर्थिक सहयोग जुटाउन लागि परिन्। यसबाट विद्यालयले खेल मैदान, अतिरिक्त गतिविधि कार्यक्रमहरू र पोषणयुक्त खाजाको व्यवस्था गर्न सकेको थियो।

प्राविधिक शिक्षाको सुरुवात

सिर्जनशील सोच राख्ने शिलाले परम्परागत शिक्षाबाट अगाडि बढ्दै प्राविधिक शिक्षाको सुरुवात गरिन्। उनले आफ्नो विद्यालयमा प्राविधिक शिक्षा र व्यवसायिक तालिम पनि सुरु गरिन्। कम्प्युटर विज्ञान, कृषि, सिलाइ बुनाइजस्ता सीप विकास कार्यक्रमहरूले विद्यार्थीहरूलाई अध्ययनसँगै सीप सिक्न प्रेरित गर्‍यो। यसले गर्दा विद्यार्थीहरू निस्केको बित्तिकै रोजगारीको अवसर पनि पाउन थाले।

नतिजामा उदाहरणीय सफलता

शिला मगरको अथक मेहनत र दूरदर्शी नेतृत्वले विद्यालयलाई सम्पूर्ण रूपमा परिवर्तन गर्‍यो। विद्यालयको वातावरण बोर्डिङ सरह भएपश्चात् अभिभावकहरू आफ्ना बालबालिकालाई सरकारी विद्यालयमा भर्ना गर्न उत्साहित हुन थाले। विद्यालयको शैक्षिक नतिजा उल्लेखनीय सुधार भएको छ र विद्यार्थीहरूमा आत्मविश्वास बढेको छ। 

तामाङ वस्ति भएकै कारण पढाइमा अशुद्ध हुन्थो । सवैले हेला गर्दथे । अहिले सवैको वाहवाहि भएको छ । यसैमा गर्व गर्ने ठाउँ रहेको उनी बताउँछिन् ।

‘शिला मगर बहिनी प्रधानअध्यापक भएकै कारण शैक्षिक सुधार भएकोमा हर्षविभोर भएको छु’, रसुवा नागरिक समाजका अध्यक्ष वावुलाल तामाङले भने, ‘उहाँको उदाहरणीय काम गरेर अरूले पनि सिक्नु पर्छ।’

अहिले उनको विद्यालयमा निजी बोर्डिङ सरहको स्तर छ, जहाँ विद्यार्थीहरू राम्रोसँग पढ्न, खेल्न, र अतिरिक्त क्रियाकलापमा सहभागी हुन पाउँछन्। विद्यार्थीहरुको संख्यामा पनि वृद्वि भएको छ । विद्यार्थीहरूको भविष्य उज्ज्वल बनाउन शिला मगरको यो यात्रा प्रेरणादायी छ। 

उनको यो संघर्षपूर्ण यात्राले न केवल विद्यालयलाई परिवर्तन गर्‍यो, तर सम्पूर्ण गाउँमा शिक्षा प्रतिको दृष्टिकोणलाई पनि परिवर्तन गर्न सफल भयो।

सानै देखि केही गर्नुपर्छ दुरदराज का सवै अभिभावक सम्पन्न हुदैनन वोडिङ स्कुल पढाउन  मासिक शुल्क हुदैन । त्यसलाई पनि मध्येनजर गरेर गरे सम्भावना छ भनेर लागि पर्दा नतिजा राम्रो रहेको उनी वताउछिन् ।

शिला मगरको कथा नेपालभरका सरकारी विद्यालयहरूका लागि एउटा प्रेरणाको स्रोत हो। उनीजस्ता दृढ इच्छाशक्ति भएका प्रधानाध्यापकहरूले शिक्षा क्षेत्रलाई गुणस्तरीय बनाउने र सरकारी विद्यालयको छवि परिवर्तन गर्ने सक्ने प्रमाण हुन्। शिलाको यात्राले देखाउँछ कि सही योजना, सामुदायिक सहयोग र नेतृत्वले असम्भव जस्तो देखिने परिवर्तनहरू सम्भव हुन्छन्।

सरकारी स्कूलको परिभाषा दिने एक असल उदाहरणीय शिक्षिका हुन् भन्ने कुरालाई प्रमाणित गरेकी छन् । आफू पनि सरकारि स्कुल नै पढेर दुख संर्घष गरेर यहाँसम्म आएकाले पनि अलि धेरै नै सरकारि स्कलको शैक्षिक गुणस्तर होस भनेर लागि परेकी छन् ।

सवै राम्रो सोच्ने पनि हुदैन, नराम्रो सोच्ने पनि हुदैन परिवर्तनको सुरुवात आफैबाट गर्नुपर्छ भनेर अगाडि वढेपछि सिङ्गो विधालय परिवार, अभिभावक र विधार्थिहरूले सहयात्री वनेका छन् । 

उनी साँचिकै ‘बोर्डिङसरहको सरकारी स्कूल’ को परिभाषा दिने एक असल उदाहरण हुन्। इमान्दार र निस्वार्थभावकी शिला भन्छिन समुदाय र विद्यालय परिवारकाे टिमले गरेकाे हामी सफलता चुम्न सक्छाैं । 

प्रतिनिधि सभा सदस्य तथा प्रमुख अतिथि मोहन आचार्यले उक कार्यक्रमका बीच उक्त भवनको सिलान्सास गरेका हुन् । जग्गा खोजेर अस्थायी कक्षा कोठा निर्माण गरेपछि पुरानो विद्यालय भवन भत्काएर निार्माण सुरु भएको विद्यालयका प्रधानाध्यापक नारायणप्रसाद देवकोटाले बताए । 

‘टिएलसी (अस्थायी कक्षाकोठा) पनि भत्केपछि पुनःजस्तापाताले बारेर निकै दुःख गरेर पढाइयो बल्ल नयाँ भवन बन्ने भो प्रअ देवकोटाले भने यसमा चीन सरका तथा सवै सरोकारवालाहरूले साथ दिएका छन् ’। 

यो विद्यालय सहित देशभरका १० विद्यालय निर्माण गर्ने गरी आव ०६८÷०६९मा संझौता भएको थियो । तर एक दशकसम्म विद्यालय निर्माण नहुँदा पठन पाठनमा समस्या परेको थियो । ढिलै भएपनि गुणस्तरिय तथा सुविधा सम्पन्न ६० कोठा भएको विद्यालय भवन निर्माण हुने भएको विद्यालय व्यवस्थापन समितिका अध्यक्ष तथा कालिका ५ का वडा अध्यक्ष सन्दिप पौडेलले बताए । ७ रोपानी जग्गामा चीन सरकारले ८८ करोड रुपैयाँमा टेण्डर आब्हान गरी निर्माण सुरु भएको उनले बताए । भवन China Jiangsu International ETCC कम्पनीले निर्माण सुरू गरेकाे हाे ।

०७२ साल वैशाख १२ को विनाशकारी भूकम्पका कारण पूर्ण रुपले क्षतिभएको भवन हालसम्म निर्माण हुन नसक्दा असुरक्षित टहरामा कक्षा सञ्चालन गर्नु परेको थियो । विद्यालयमा ४ सय ६० जना विद्यार्थी अध्ययनरत छन्् । 

विद्यालय भवन सिलान्यास कार्यक्रममा दलका प्रतिनिधिहरू, संबिधानसभा सदस्य प्रेम तामाङ, जनार्दन ढकाल, प्रमुख जिल्ला अधिकारी केष्ण पौडेल, जिल्ला समन्वय समिति प्रमुख अशोककुमार घिमिरे, बागमती प्रदेश सभा सदस्य प्रभात लामा, प्रतिनिधि सभा सदस्य मोहन आचार्य, स्थानीय तहका जनप्रतिनिधिहरूले समयमा भवन निर्माण सकेर शैक्षिक गुणस्तर अभिबृद्धिमा जोड् दिनुपर्ने बताए ।

विद्यालयका लागि जग्गा दान गर्ने स्थानीय समाजसेवी जीतबहादुर तामाङलाइ सम्मान गरिएको थियो । कार्यक्रममा स्थानीयले पञ्चेबाजा, भजन तथा छत्रनाच प्रस्तुत गरी स्वागत गरेका थिए ।  

विद्यालय निलकण्ठ नमुना मावि भवन सिलान्सासमा प्रमुख अतिथि प्रतिनिधि सभा सदस्य मोहन आचार्य तगायत बिशेष अतिथिहिरू 

तस्वीर हेमनाथ खतिवडा रसुवा