रसुवा, बागमती प्रदेशका वन तथा वातावरण मन्ती कृष्णप्रसाद सिलवाल समक्ष आमाछोदिङमो गाउँपालिकामा स्थानीयले सामुदायिक वन पुनस्थापना गर्न माग पत्र पेस गरेका छन् । 

आमाछोदिङमो गाउँपालिका-३ को गतलाङमा भएको एक कार्यक्रममा सामुदायिक वनका पदाधिकारी तथा जनप्रतिनिधिहरूले माग पत्र पेस गरेका हुन् । 

सामुदायिव वन उपभाेक्ता समुहका तर्फबाट प्रताप तामाङ र जनप्रतिनिधिका तर्फबाट स्थानीय वडा सदस्य  निमा काल्तेन तामाङले मन्त्री समक्ष छुट्टाछुट्टै मागपत्र पेस गरेका थिए । 

डिभिजन वन कार्यालय धादिङ र रसुवाका कार्यालय  प्रमुख, सामुदायिक वन उपभाेक्ता महासंघका पदाधिकारी, स्थानीय जनप्रतिनिधि, सामुदायिक वन उपभाेक्ता समुह, राजनीतिक दलका प्रतिनिधि सहभागी कर्यक्रममा ज्यार्सा गोठेन र बोङजोमाने सामुदायिक वनमा १५ वर्ष अघिदेखि लागेको डँढेलोले नष्ट भएको ३ सय ६४ हेक्टर सामुदायिक वनमा हराभरा बनाउन सरकारले योजना बनाउनु पर्ने, पर्यापर्यटन तथा पार्वतीकुण्ड संरक्षाण र वन ब्यवस्थापनमा जोडदिनुपर्ने माग राखेका हुन् । 

जिल्ला समन्वय समितिका प्रमुख अशाेक घिमिरेले लामाे समयदेखि डँढेलाे लागेर ध्वत वनलाइ हराभरा बनाउन सामुदायिक वन पुनस्थापना गर्न र वन तथा वातावरण संरक्षण गरी जनताकाे जिविकामा सुधार ल्याउनुपर्ने बताउनुभयाे । 

गाउँपालिका उपाध्यक्ष चण्डिका तामाङ तथा जनप्रतिनिधिहरू र स्थानीयले मन्त्रीलाइ स्वागत गरेका थिए । मन्त्री सिलवालले जनताका जायज माग रहेकाे र यस्ताे माग पूरा गर्न बागमती प्रदेश  सरकारले ध्यान जाने र चाँढै विज्ञ सहितकाे टाेली गठन हुने बताउँनुभयाे । 

कार्यक्रममा धादिङका पूर्व सांसद खेम लाेहनी, जिल्ला समन्वय समितिका उप प्रमुख विजय लामा, नेकपा एमाले रसुवा जिल्ला कमिटी सचिब पेम्पा लामा, सामुदायिव वन उपभाेक्ता महासंघ रसुवा, स्थानीय वन समुहका प्रतिनिधहरूलगायत सहभागी थिए । 

    मागपत्र पेस गर्दै स्थानीय उपभोक्ता

रसुवा, आमाछोदिङमो गाउँपालिका–३ मा पर्ने जागेश्वर कुण्डलाइ स्थानीयवासीले जेसुर कुण्ड भन्दछन् । यसलाइ रसुवाकाे एक पर्यटकीय गन्तव्यको रुपमा लिन सकिन्छ । 

स्थानीय ओझेलमा परेका स्थानहरूलाई महत्वका साथ प्रचार प्रसार गरी पर्यटन प्रर्वद्धन गर्न आवश्यक योजना बनाउन आवश्यक रहेको छ । जनै पूर्णिमाका दिन मेला लाग्ने याे ठाउँमा आफ्ना परम्परागत भेषभुषा पहिरिएर बाटा भरी मनोरञ्जन गदै तामाङ सेलो गाउँदै सहभागी हुन्छन् ।  समुन्दी सतहदेखि ४ हजार २ सय तीस मीटर उचाइमा रहेको कुण्डमा केही  वर्ष पहिले स्थानीय मानबहादुर बिकले झाँक्री ढ्याङ्ग्रो बजाउँदै त्यहाँ पुगेपछि पानी सुक्ने र झाँक्रीले तान्त्रिक बिधिले पानी निकाल्ने गरेको स्थानीयवासी बताउँछन् ।

कुण्ड नजिकै रहेको मन्दिरको खोपिल्टोमा झाँक्रीले तान्त्रिक बिधिबाट नाङ्गै ढ्याङ्ग्रो बजाएर पानी निकाल्ने परम्परा रहेको छ । यस पल्ट पानी सुकाउने र निकाल्नको लागि गत्लाङ र स्याफु गाविसको झाँक्रीहरू बीचमा प्रतिस्प्रर्धा भयो थियो । सुरूमा कुण्डमा झाँक्रीहरू पुगेपछि मानिस पुगेको हल्लाले कुण्ड नजिकको रहेको मन्दिरको खोपिल्टोमा रहेको पानी सुक्ने र त्यस स्थानमा झाँक्री गएर ड्याग्रो बजाएर आफ्नो तान्त्रिक शक्तिले पानी निकाली अनौठोँ कला प्रर्दशन गर्ने गर्छन् । 

१ सय ८ वटा कुण्ड रहेको रसुवामा प्रचार प्रसार र सम्बद्र्धनको अभावमा आझेलमा परेका छन् । यस्ता सम्पादाहरूको समयमै उचित  संरक्षण र सम्र्बद्धन गरी प्रचार गर्न सके जिल्लामा आन्तरीक तथा बाह्य पर्यटकहरूको आगमनमा बृद्धि हुनेमा गत्लाङका युवा विकास लामा बताउँछन् ।  

जागेश्वर कुण्ड गोसाँईकुण्ड र पार्वती कुण्ड आपसमा सम्बन्धित छन् । पहिले खुज्याप र नुर्पुबोम्बोले पानी निकालेको आफुले देखेको र पहिले गोठालाले कुण्ड पत्ता लगाएपछि पुस्तौदेखि यहाँ मेला लाग्ने गरेको झाँक्री मानबहादुर बिकले बताए । 

 गत्लाङका झाँक्रीले थोरै भएपनि पानी निकालेको र आफुले पुजाआजा गरी प्रयास गर्दा अनौठो आवाज दिएकोले त्यहाँ दैवी शक्ति रहेको विश्वास लागेको  स्याफ्रुका झाँक्री युवा कामीढिण्डुप तामाङले बताए ।  

गत्लाङ गाउँबाट दुईदिनमा पुग्न सकिने कुण्डमा यसवर्ष उत्तरी क्षेत्रका गत्लाङ, गोल्जुङ, चिलिमे, थुमनबाट तथा जिल्लाभरीबाट यात्रीहरू आउछन् । गत्लाङको पार्वतीकुण्ड हुँदै विभिन्न किसिमका रमणीय प्राकृतिक दृष्यहरू अवलोकन गर्न सकिने भएकोले यहाँको पर्यटकीय सम्भावनालाई ध्यान दिएर यसवर्ष जागेश्वर कुण्ड मिनी मेला मेलाको आयोजना गरिएको गत्लाङका गाविसका सहायक छेवाङ तामाङ बताउँछन् । 

गत्लाङबाट पार्वतीकुण्ड, गोठेन, माङचेत, नाग कुण्डहुँदै युब्री खर्क पुगिन्छ । यहाँबाट लाङटाङ हिमालको रमणीय दृष्य देख्न सकिन्छ । यहाँबाट खुर्पुभन्ज्याङ हुँदै याग्रा खर्क पुगिन्छ यहाँबाट पाल्दोर पिक, गणेश हिमाल, गोसाँईकुण्ड गत्लाङ गाउँको रमणीय दृष्यहरू देख्न सकिन्छ । 

जागेश्वर कुण्डबाट ककनी, त्रिशुली, गणेश हिमाल लाङटाङ हिमाल देखिन्छ । यस्ता पर्यटकीय सम्पदाको संरक्षण गर्न युवाहरू जुटेर लागेका छन् पर्यटन प्रवद्धर्नमा टेवा पु¥याउन सवै सरोकारवालाहरूलाई अग्रह गरिएको गत्लाङका फुर्पुसिङ्गी तामाङले बताए ।  

‘उनीहरूलाई राम्रो खानपान र पर्यटकलाई नकरात्मक असर पर्ने काम गर्नु भएन पर्यटन व्यावसाय फस्टाउछ उनले भने । ’ बेत्रावतीबाट ठुलोगाउँ, डाडाँगाउँ, हाकु, गे्र गाउँबाट गत्लाङ हुँदै जागेश्वर कुण्ड भएर चिलिमेको तातोपानी पुग्ने पुरानो पर्यटकीय पदमार्गमा अहिले पनि विदेशि पर्यटक आउने गरेको र प्रचार तथा भौतिक विकास गरेर पर्यटक आगमनमा बृद्धि गर्नु पर्ने स्थानीय युवा विकास लामा बताउँछन् । 

यहाँबाट साङजेन खर्कहुँदै तातोपानीबाट नागथली पुग्न सकिन्छ । बीच बीचमा बिभिन्न भ्युप्वाईटहरू बन्ने सम्भावनाका ठाउँहरू छन् । 

धार्मिक तथा पर्यटकीय महत्वको पवित्र तीर्थस्थल जागेश्वर कुण्डमा दर्शन गर्नाले पापबाट मुक्ति पाई पुण्य कमाउने आशामा यहाँ भक्तजनहरू कठिनाइपूर्ण यात्रा गरेर भएपनि जागेश्वर कुण्ड पुग्छदन् । कुण्डमा गएर एक माग गरेमा पुरा हुने विश्वास रहेको छ ।

बाटोघाटोको निर्माण हुन सकेमा मात्र पर्यटक आगमनमा बृद्धि हुने देखिन्छ यस ठाउँले गोसाँईकुण्ड र लाङटाङको जत्तिकै पर्यटक आर्कशित गर्न सक्छ स्थानीय जीवन लामाले भने । 

कुण्डको संरक्षणमा सम्बन्धित क्षेत्रले चासो दिएका यहाँका जनताको आय आर्जनमा टेवा पुग्ने निकै सम्भावना छ । बाटो निर्माण गरी ठाउँ ठाउँमा विश्राम स्थल , चिया पसल , निर्माण गर्न सकेमा जिल्ला मात्र होईन देश विदेशका पर्यटक यहाँ पदयात्रा गर्न आउने भएकाले उचित विकासका लागि पहल गर्न आवश्यक रहेकाे बताउँछन् । 

मानोसरोबर दर्शनपछि पुग्नैपर्ने ठाउँ

 बोल्न नसकेका  बालकलाई यस कुण्डमा स्नान गराउदा बोली फुट्ने, कान नसुन्नेका लागि स्मरण शक्ति बढ्ने, गानुगोला हराउने, छाला सम्वन्धि समस्या हराउने जनविश्वास समेत् रहेको छ ।

ग्रुबाकुण्डको परिचय

रसुवा जिल्लाको आमाछोदिङ्मो गाउँपालिका वडा नं ५ टेकाङ्चे र सिम्बु क्षेत्रको ठीक माथि टेताङ्चेमा रहेको गुब्रा कुण्डको नाम कमै मानिसले मात्र सुनेका छन् ।

विभिन्न बिशेषता रहेको यस कुण्डमा हरेक वर्ष जनै पूर्णिमाका दिन मेला लाग्ने गर्दछ ।

प्रायः स्थानीय समुदायको मात्र आवागमन हुने यस कुण्डका विभिन्न विशेषताहरू रहेका छन् ।

ग्रुबाकुण्ड तथा यस क्षेत्रका आकर्षणहरू

- नेपालको उत्तराखण्डमा रहेको १०८ कुण्ड मध्ये यो गुब्राकुण्ड पनि एक हो ।
- यो कुण्डमा स्नान र पुजा आराधना गर्दा धार्मिक लाभ प्राप्त भइ आफुले सोचेका सबै खालका मनोञ्कांक्षा पुरा हुने जनविश्वास रही आएको छ ।
- बोल्न नसकेका बालकलाई यस कुण्डमा स्नान गराउदा बोली फुट्ने, कान नसुन्नेका लागि स्मरण शक्ति बढ्ने, गानुगोला हराउने, छाला सम्वन्धि समस्या हराउने जनविश्वास समेत् रहेको छ ।
- यस क्षेत्रमा अवलोकनका लागि तामाङ संस्कृतिको भेषभूषा नाँचगान, हिमाली कुनाको गाउँ बस्ती
- १४ दशमलव आठ मेगावाट क्षमताको अपर साङ्जेन जलविद्युत् केन्द्र , रामरामको भीर , तिलुचे बगर, मिश्रित वनस्पति, दर्जनौं प्रजातिका जनावर आदि यस क्षेत्रका आकर्षणहरू हुन् ।

कसरी पुग्ने ग्रुबाकुण्ड ?

- काठमाडौंबाट त्रिशूली, धुञ्चे, स्याफ्रुबेँसी, गोल्जुङ, थाम्वुचेत, चिलिमे गाउँ हुँदै यहाँ पुग्न सकिन्छ ।
- कुण्डको नजिकैसम्म सडक मार्ग रहेको छ । अशक्तहरू पनि जान सक्ने ।

यो सामग्रीको बारेमा तपाईलाई कस्तो लाग्यो ? कृपया कमेन्ट गर्नुहोला ।

सन्दर्भ स्रोत : ज्ञानु दाईको फेसबुकबाट

 

साञ्जेन खर्क/भ्याली, रसुवा

तामाङ सम्पदामार्गमा रहेको थाम्बुचेतबाट तातोपानी हुँदै वा पर्यटकीय गाउँ गत्लाङ, सोमदाङ, जागेश्वर कुण्ड हुँदै साङ्जेन भ्यालीमा पुग्न सकिन्छ ।करीव १० घण्टाको पैदल यात्रा रहेको यस क्षेत्रमा सडक विस्तार भएसँगै सातघण्टामा पुग्न सकिने भएको छ ।

 यसभित्र

साञ्जेन भ्यालीको परिचय

-- रसुवा जिल्ला, आमाछोदिङ्मोा गाउँपालिका अन्तर्गत रहेको साङ्जेन भ्याली (उपत्यका) समुद्री सतहबाट ३७४० मीटर उचाईमा अवस्थित छ ।

-- रमणीयस्थल हुँदाहुँदै पनि साङ्जेन भ्याली स्वदेशी तथा विदेशी पर्यटकको गन्तव्य बन्न सकेको छैन ।

-- तामाङ सम्पदामार्गमा रहेको थाम्बुचेतबाट तातोपानी हुँदै वा पर्यटकीय गाउँ गत्लाङ, सोमदाङ, जागेश्वर कुण्ड हुँदै साङ्जेन भ्यालीमा पुग्न सकिन्छ । करीव १० घण्टाको पैदल यात्रा रहेको यस क्षेत्रमा सडक विस्तार भएसँगै सातघण्टामा पुग्न सकिने भएको छ ।

चीनको स्वशासित क्षेत्रको सिमानामा रहेको यो क्षेत्रमा लोपोन्मुख जडीबुटी पाइन्छन् ।यार्सागुम्बा, कुटकी, सर्पगन्धा, पाँचऔँले, जटामसीलगायतका बहुमूल्य जडीबुटीको धनी क्षेत्र पनि हो साङ्जेन भ्याली । घाँसेमैदानको पर्याप्तता रहेको यस क्षेत्र चौँरी, भेडा र च्याङ्ग्रापालनको लागि पनि उपयुक्त रहेको छ ।

साञ्जेन उपत्यकाको नजिकबाट गणेश हिमाल, साङ्जेन हिमाल र पाल्दोर पिकलाई देख्न पाईन्छ । हिमाली ग्ल्यासियरको दृश्यले सबैलाई मोहित बनाउँछ ।

-- आवास पूर्वाधारको व्यवस्था नभएपनि क्याम्पिङ ट्रेकिङ गर्न सकिन्छ । स्थानीयहरू चौंरी र भेडी गोठहरूमा बास बसेर पनि यात्रा गर्ने गर्दछन् ।

साञ्जेन भ्याली र वरपरका आकर्षणहरू

-- विभिन्न खर्कहरू : सुन्दुर खर्क , खोला खर्क, डिल्पु कुण्ड, मुलखर्क, नादाङ खर्क, डाडाँ खर्क मनोरम पाल्दोर पिक, याङरा, गणेश हिमाल, साङ्जेन हिमाल, तिबब्तीयन हिमालका दृष्यले यहाँको सौन्दर्य थपेको छ ।

-- वन्यजन्तुहरू झारल, घोरल, थार, कस्तुरी, मृग, बँदेललगायतसँग जम्काभेट यहाँको अर्को आकर्षण हो।

-- तामाङ संस्कृति, भेषभूषा र रहनसहन अर्को महत्वपूर्ण आकर्षकीय पाटो हो ।

कसरी पुग्ने साञ्जेन भ्याली ?

-- चिलिमे थाम्वुचेतवाट तातोपानी हुँदै एकदिन पैदल यात्रा हिंडाई पछि यो खर्क पुग्न सकिन्छ । तातोपानीदेखि छरप्चुङ वगर, साङजेन खोला भित्रका जेजुङमा खोला, साङजेन खर्क भित्रका मोरप्पा खर्क, मल्र्कु खर्क, छुलिङ खर्क, मरकोङ खर्क, ज्यार्के वासा, चेरा वासा, सादी, नादाङ, चेदाङ, पराङ, दोगोरग, व्राङजे ९ खोला खर्क हुँदै जागेश्वर कुण्ड, साञ्जेन, पाल्दोर पिक, याङरा, गणेश हिमाल, साङ्जेन हिमालका वरपर पुग्न सकिन्छ ।

-- गतलाङको पार्वतीकुण्ड हुँदै जागेश्वर कुण्ड हुँदै पनि साञ्जेन भ्यालीसम्म पुग्न सकिन्छ ।

तपाईलाई यो सामग्री कस्तो लाग्यो, कृपया कमेन्ट गर्नुहोला । तपाईबाट सुधारको आशा सहित