बौद्द धर्ममार्गी विशेष गरी तामाङहरूले गुम्बा, माने, छुर्तेन, घरअगाडि वा मठमन्दिरमा टाँग्ने ध्वजापताकालाई लुङ्तर भनिन्छ । नेपाली भाषामा 'तोरण' भन्न मिल्छ । तामाङ समुदायमा लुङ्तर एउटा पहिचानको रूपमा स्थापित भएको छ ।
स्रोत : निमा ब्लग
लुङ्तर टाङ्ने प्रचलनको शुरुवात :
बुद्धले बुद्धत्व प्राप्त गरेपछि धर्मप्रचार गर्न
देवलोकमा पुग्दा देवताहरू र असुर बीचको लडाइमा देवताहरू पराजित भएपछि बुद्धले
ल्हयी ओङ्बु ग्याचेन (इन्द्र भगवान) मार्फत दिनुभएको ग्याल्जेन चेमु (विजय शक्ति
मन्त्र) प्रचार भएपछि देवताहरूले विजय प्राप्त गरेकाले त्यसबेलादेखि ग्याल्जेन
चेमु मन्त्र लेखिएको लुङ्तर टाङ्ने प्रचलन शुरु भएको मानिन्छ ।
लुङ्तरको पाँच रंगको अर्थ
पञ्चबुद्ध (ग्याल्वा
रिङा) को रङ हो । जसअनुसार :
१) सेतो : भैरोचना बुद्ध (नम्बर नाङजे)
२) निलो : अक्षोभ्य बुद्ध (दोर्जे सेम्बा)
३) पहेंलो : रत्न सम्भव बुद्ध (रिङछेन जङदेन)
४) रातो : अमिताभ बुद्ध (नाङवाङ थाये)
५) हरियो
: अमोदसिद्धि बुद्ध (तोन योत ठुप्पी)
गणितीय ज्योतिष विद्याको आधारमा लुङ्तरमा पाइने
पाँच रङलाई धातुको रङ मानिन्छ । जसअनुसार :
१) सेतो : फलाम
२) नीलो : पानी
३) पहेंलो : माटो
४) रातो : आगो
५) हरियो : काठ
लुङ्तरमा पाइने पाँच रंगले प्रकृतिका पाँच
वस्तुलाई पनि जनाउँदछ । जसअनुसार :
१) निलो : आकाश
२) सेतो : बादल,
३) रातो : आगो,
४) हरियो : पानी,
५) पहेंलो : धर्ती
लुङ्तरको प्रकार :
१) शान्तिको ध्वजा
(लुङ्तर) सेतो : कु-लक्षण (बाधा अड्चन ) निर्मुल, शान्ति पार्नको निमित्त लगाईन्छ।
२) बिस्तारको ध्वाजा पहेँलो : आयु सौभाग्य,एश्वर्य,कीर्ति (ख्याती)बिस्तारको निमित्त
लगाईन्छ।
३) अधिकारको ध्वजा रातो : सुर (देवता) मृतहङ्श र मनुष्यदि आफ्नो वश (अधीन) मा
पार्नको निमित्त लगाईन्छ ।
ताकेको आटेको कार्यादी चिताए अनुसार सिद्ध हुन र
लडाइँ - झगडा,दुर्घटना शोक द्वारा मुक्त हुनको
निमित्त लुङतर फर्याउछ । सम्पूर्ण प्राणी जगतमा शान्तिको
कामनाको लागि लुङ्तर टाँङ्ने गरिन्छ । लुङ्तरलाई कुनैबेला पनि खुल्चिनु टेक्नु
हुँदैन ।
लुङ्तर टाङ्नु अगाडि लुङ्तरलाई धर्मगुरुबाट अभिषेक
(रब्ने) गरिन्छ ।
No comments:
Post a Comment