यही हो हाम्रो रसुवा

रसुवा, धैबुङ्ग कालिका साना किसान सहकारी संस्था लि काे आयोजनामा सहकारीले वित्तिय शाक्षारता कार्यक्रम भूमिघर कालिकास्थानमा सञ्चालन भयाे । 

कालिका गाउँपालिकाभरबाट सहभागीहरूलाइ साना किसान सहकारीका ९४ जना सहभागी सेयर सदस्यहरूलाइ वित्तिय शाक्षारता कार्यक्रम बारे जानकारी दिदैं साना किसान विकास बैक गजुरीका सूर्य अधिकारीले सहजिकरण गरेका थिए । 

कार्यक्रममा सहजकर्ताले समुह गठन, कार्यबिभाजन, बैठक सञ्चालन, समुह तथा अन्तर समुहकाे काम, कर्तब्य र अधिकार , सञ्चालक समिति, लेखा समिति र कर्मचारीकाे काम , कर्तब्य, सहकारी सम्बन्धि विद्यमान नियम कानुन , कसुर र दण्ड सजायकाे बारेमा प्रस्तुती गरेका थिए । 

सहकारीले वित्तिय शाक्षारता कार्यक्रम सवै अन्तर समुहसम्म लैजाने जनाएकाे छ । 

लोकतान्त्रिक गणतन्त्र पक्षहरुमा हुने जागरणा सभामा पार्टी नेताहरू सम्बाेधन गर्ने कार्यक्रम रहेकाे छ । पाँचवटै गाउँपालिका कमिटीकाे बैठक बसेर १८ गते सदरमुकाममा हुने सभामा  उपस्थितिको लागि सवै कार्यकर्तामा हार्दिक अनुरोध गरिएकाे नेकपा एमाले बागमती प्रदेश कमिटी सदस्य उद्धव प्रसाद रिजालले बताए । 

जागरण सभामा केन्द्रीय नेताहरू तथा प्रदेश कमिटी नेताहरू र जिल्ला नेताहरूले सम्बाेधन गर्ने पार्टी जिल्ला कमिटी रसुवाका उपाध्यक्ष कैसाङनुर्पु ताामाङले जानकारी दिए  । जागरण सभाका लागि सवै गाउँपालिकाबाट पार्टी कार्यकर्ताहरूकाे सहभागिता रहने बताइएकाे छ । 

रसुवा, चैत १२ गते राति  गोसाइँकुण्ड गाउँपालिका-३ स्थित रसुवा भोटेकोशी जलविद्युत् परियोजनाको ड्याम साइटमा रहेको स्टोरबाट फलामका डण्डी तथा रडहरू चोरी भएको छ।

सिनाे हाइड्राे कम्पनीकाे समानहरू झण्डै  ३ हजार ७ सय केजी बराबरको फलामका डण्डी तथा रडका टुक्राहरू चोरी गरी बा ३ ख ३७६६ नम्बरको टिपर गाडीमा लुकाइ छिपाइ लैजाने क्रममा फेला परेका हुन्। ती सामग्रीहरू गाडीको पछाडिको भागमा बालुवाले छोपेर लैजाने प्रयास गरिएको थियो।

उक्त चोरी कार्यमा संलग्न टिपर चालक सुजन वाइबा, कुमार तामाङ र राजेन्द्र घले लाई प्रहरीले नियन्त्रणमा लिई रसुवा जिल्ला अदालतबाट ७ दिनको म्याद थप गरी अनुसन्धान प्रक्रिया अघि बढाएको जिल्ला प्रहरी कार्यालयले जनाएकाे छ । 

रसुवा,  लाङटाङ राष्ट्रिय निकुञ्जले साउनदेखि माघमसान्तसम्म २८ हजार ७ सय ८५ जना पर्यटकहरूले भ्रमण गरेको र २ करोड ९५ लाख ९ हजार २ सय ८५ रूपैयाँ राजश्व संकलन गरेको छ। 

यस अवधिमा नेपाली, सार्क राष्ट्र, तथा अन्य विदेशी पर्यटकहरूले यस निकुञ्जलाई आफ्नो गन्तव्य बनाएका छन्। निकुञ्ज प्रशासनका अनुसार, यस अवधिमा नेपाली पर्यटकहरूको संख्या २१ हजार २ सय १८ जना, सार्क राष्ट्रका ३ हजार ९२ जना, र अन्य विदेशी पर्यटकहरूको संख्या ७ हजार १ सय ७६ जना रहेको छ। यो निकुञ्ज नेपालको पहिलो हिमाली राष्ट्रिय निकुञ्ज हो भने पदयात्राका लागि सगरमाथा राष्ट्रिय निकुञ्ज र अन्नपूर्ण संरक्षण क्षेत्र पछिको तेस्रो लोकप्रिय गन्तव्य हो।

लाङटाङ राष्ट्रिय निकुञ्ज संघीय राजधानी काठमाडौंबाट सबैभन्दा नजिकको राष्ट्रिय निकुञ्ज हो। यसले रसुवा जिल्लाको ५७ प्रतिशत, नुवाकोटको ३६ प्रतिशत, र सिन्धुपाल्चोकको ७ प्रतिशत भूभाग ओगटेको छ। यो निकुञ्ज १ हजार ७ सय वर्ग किलोमिटर क्षेत्रमा फैलिएको छ।

वन्यजन्तु तथा वनस्पतिको प्रचुरताको आधारमा यो निकुञ्ज धेरै नै महत्त्वपूर्ण मानिन्छ। यहाँ १ हजार भन्दा बढी प्रजातिका वनस्पति तथा अति महत्त्वपूर्ण र दुर्लभ वन्यजन्तु पाइन्छन्। यसका साथै यहाँबाट हिमालहरूको मनोरम दृश्य हेर्न पाइन्छ भने हाईकिङ गर्न पनि सकिन्छ।

यसरी पर्यटकहरूको संख्या बढ्दै गएकोले लाङटाङ राष्ट्रिय निकुञ्जले स्थानीय पर्यटन क्षेत्रमा ठूलो योगदान दिइरहेको छ। साथै, यसले निकुञ्जको संरक्षण र विकासका लागि राजश्व संकलनमा पनि महत्त्वपूर्ण भूमिका खेलिरहेको छ।

रसुवा, डिभिजन वन कार्यालय रसुवाले आयोजनामा वन डढेलो नियन्त्रण तथा क्षमता अभिवृद्धि तालिम चैत १० र ११ गते धुन्चेमा सम्पन्न भएको छ  । 

नेपाली सेनाको श्रीनाथ गण, जनपथ तथा शसस्त्र प्रहरी बल र सामुदायिवक वन उपभोक्ता महासंघको सहभागितामा भएको तालिम सहजिकरण गर्दै डिभिजन वन कार्यालय रसुवाका डिभिजनल वन अधिकृत शम्भु तामाङले आगोको श्रोत (ताप), ज्वलनशील वस्तु (ईन्धन) र  हावा (प्राणवायु) तीन तत्वहरुको संयोजनबाट आगो लाग्ने , प्राकृतिक कारण १ प्रतिसत भन्दा कम, मानविय वा कृतिम कारण  (९६ %) जसमा  जानीजानी वा इच्छित वन डढेलो (६४ %)  र  अन्जानमा वा दुर्घटनात्मक (३२ %) कारण वन डढेलो लाग्ने गरेकाे बताए । 

सामान्यतया भूँई घास उमार्ने,  लघु वन पैदावार संकलन गर्ने, शिकार खेल्ने, सुकेको काठ दाउरा निकाल्न, रिसिवी साँध्ने, खेती बारी मलिलो बनाउन, दशी प्रमाण नष्ट गर्ने, वन्यजन्तु भगाउने जस्ता कारण वन डढेलो लाग्ने गरेकाे बताए । 

तामाङले वन ऐन २०७६ मा  वनमा डढेलो लगाउनेलाइ हदैसम्वम कारवाही गरिने बताउँदै वन जङलको संरक्षण र सुव्यवस्था गर्न बनेको वन ऐन २०७६ को परिच्छेद १५, दफा ४९ (घ) अनुसार राष्ट्रिय वनमा आगो लगाउन वा आगलागी हुन जाने कुनै कार्य गरेमा वा गराएमा वा सोको उद्योग गरेमा यस ऐन बमोजिमको कसुर गरेको मानिने छ भनी उल्लेख गरिएको जानकारी दिए । 

यदी कसैले माथि उल्लेखित प्रकारको कसूर गरेमा सोही ऐनको दफा ५० को खण्ड (घ)  बमोजिम क्षति भएको कसुरको बिगो असुल गरी ३ वर्ष सम्म कैद वा ६० हजार रुपैयाँ सम्म जरिवाना वा दुवै सजाय हुने स्पष्ट कानूनी व्यवस्था समेत गरिएको जानकारी दिइएकाे थियाे । 

वनमा डढेलो लगाउने व्यक्तिलाई कानुनी कारवाही गर्न सुचना दिने र सूचना दिने व्यक्तिलाई पुरस्कार दिने कानुनी व्यवस्था रहेको पनि कार्यालयले जनाएकाे छ । वन डढेलोबाट वातावरण तथा धनजनकाे धेरै क्षती हुने, वन डढेलो रोकथामका रणनीतिहरू र वन डढेलोको नियन्त्रणका लागि कानुनी प्रावधान बारे डिभिजनल वन अधिकृत तामाङले सहजिकरण गरेका थिए । 

शुरक्षाकर्मी, सामुदायिक वन तथा वन कार्यालयका कर्मचारीहरू सहभागी तालिमले वनमा हुने डढेलो नियन्त्रणका लागि सहयाेग पुग्ने विस्वास लिएकाे फोकल पर्सन बिर बहादुर बोम्जनले जानकारी दिए। 

डिभिजनल वन अधिकृत शम्भु तामाङको अध्यक्षता सुरू भएकाे तालिममा श्रीनाथ गणको प्रमुख सेनानी  प्रधुन्न प्रसाद गौतमको प्रमुख अतिथि र सामुदायिक वन महासंघको अध्यक्ष हेमनाथ खतिवडा तथा समापन कार्यक्रममा  प्रमुख जिल्ला अधिकारी अर्जुन पौडेलको उपस्थितीमा भएकाे थियाे । 

तालिम समापनमा प्रमुख अतिथी प्रजिअ पाैडेलले वन कार्यालउले जनचेतना मुलक सडक नाटक तथा वन डढेलोको नियन्त्रणका तालिम सञ्चालन गरेकाे र जाेखिमका क्षेत्रहरू पहिचान गरेर उपभाेक्ता तथा सुरक्षा निकाय र सराेकारवाला सवैले वन डढेलोको नियन्त्रणका लागि जुट्नुपर्ने बताए । समापनमा सहभागीहरूले वन डढेलो नियन्त्रण तथा क्षमता अभिवृद्धि तालिम प्रभावकारी रहेकाे र यस्ताे कार्यक्रम समुदाय तहमा पनि गर्नु पर्ने शुझाव दिएका थिए । 

वन डढेलोको नियन्त्रण कसरी गर्ने बारे उपकरणहरूकाे प्रयाेग गरी प्रयाेगात्मक अभ्यास समेत भएकाे थियाे । तालिम पछि Rapid Response Team समेत गठन भएकाे छ । वन डढेलोको नियन्त्रणका लागि चाहिने सामग्रीहरू वन कार्यालय तथा सव डिभिजन कार्यालयमा रहेकाे र सामग्री समुदायका लागि हस्तान्तारण समेत भएकाे थियाे । 

रसुवा, १२ अ‍ौ राष्ट्रपति रनिङ शिल्ड २०८१ को उद्वघाटनमा प्रमुख अतिथीका रूपमा बागमती प्रदेशका मुख्य मन्त्री बहादुर सिंह लामाले उद्घाटन गर्ने छन् । 

यहि चैत  २६ देखि २८ गतेसम्म धुन्चेमा हुन गईरहेको १२ अ‍ौ राष्ट्रपति रनिङशिल्ड २०८१ को उद्वघाटन र समापनको अवसरमा  रसुवा जिल्ला खेलकुद विकास समितिका अध्यक्ष विराज लोप्चनद्वारा  प्रतियोगिता  २०८१ को उद्घाटन समारोहका लागि बागमती प्रदेश सरकारका मुख्यमन्त्री बहादुर सिंह लामा तामाङलाई प्रमुख अतिथिका रूपमा उपस्थित हुन निमन्त्रणा प्रदान गरेका छन् । 

चैत्र २६ गतेदेखि रसुवाको धुन्चेमा  आयोजना हुने तय भएपछि उद्वधाटनमा मुख्यमन्त्री वहादुर सिंह लामा आउने भएका छन् । अध्यक्ष लोप्चन र गोसाइँकुण्ड गाउँपालिकाका अध्यक्ष  कैसाङनुर्पु तामाङद्वारा प्रतियोगिताको समापनमा चैत्र २८ गते का लागि सम्माननीय पूर्व राष्ट्रपति  विद्यादेवी भण्डारीलाई प्रमुख अतिथिको निमन्त्रणा प्रदान गरेका छन् । 

“Think Before You Follow, Wise Money Tomorrow” भन्ने नाराका साथ यो अभियान मार्च १७ देखि २३, २०२५ सम्म सञ्चालन भइरहेको छ । जिल्लाकाे कालिकास्थानमा सहकारी, माइक्राेफाइनान्स र बैकहरूका शाखा कर्मचारीहरूले बिहान प्रभातफेरी कार्यक्रम गरे । 

स्याफ्रुबेशीमा पनि वित्तीय साक्षरतासम्बन्धी जनचेतना अभियान अन्तर्गत आइतबार  विहान प्रभातफेरी तथा विभिन्न कार्यक्रमहरू सम्पन्न भएका छन् । स्याफ्रुबेशीमा रहेका वाणिज्य बैंक र वित्तिय संस्थामा कार्यरत कर्मचारीहरुको सहभागितामा स्याफ्रुबेशी  वजारबाट प्रभातफेरी गरिएको हो । 

बैकबाट मात्र काराेबार गरौ । माेवाइल बैङ्किङ प्रयोग गरौ । कर्जा लिएर सहि सदुपयोग गरौ जस्ता नाराका साथ भएकाे प्रभातफेरी कार्यक्रमकाे मुख्य उद्देश्य सर्वसाधारणलाई वित्तीय ज्ञान प्रदान गर्दै सुरक्षित, दिगो र योजनाबद्ध वित्तीय व्यवस्थापनबारे जागरुक बनाउनु रहेको छ । वित्तीय प्रणाली, डिजिटल बैंकिङ, कर्जाका सही उपयोग, बचतको महत्व तथा वित्तीय ठगीबाट कसरी जोगिने भन्ने विषयमा सचेतना फैलाउन वित्तीय संस्थाका कर्मचारीहरुको सहभागितामा कार्यक्रमहरू सम्पन्न भएका छन् ।

नेपालभर सञ्चालन भइरहेको अभियानले वित्तीय पहुँच र जानकारी अभिवृद्धि गर्न सहयोग पुग्ने विश्वास गरिएको छ । नेपाल राष्ट्र बैंकको पहलमा हरेक वर्ष मनाइने ग्लोबल मनी विक ले वित्तीय अनुशासन र समावेशीकरणलाई प्रबर्धन गर्ने लक्ष्य राखेको छ ।

छलफलमा कसरी स्वर्ण जयन्ती मनाउने बारेमा अभिभावक तथा पुर्व अध्यक्षहरूले धारणा राखेका थिए । भेलाकाे बागमती प्रदेश सभा सदस्य इन्द्र गाैतम प्रमुख अतिथी रहेका थिए ।

शैली खतिवडा

नयाँ ठाउँ घुम्ने रुचि कसको हुँदैन र रु कालिका हिमालय माविका विभिन्न कक्षाका साथीहरूको अध्ययन भ्रमणमा जाने योजना बन्यो । कुनै समूह नुवाकोटको किस्पाङ, कुनै समूह लुम्बिनी र कोही छिमेकी देश भारतको दार्जिलिङसम्म जाने भए । 

हाम्रो समूहको भने आफ्नै जिल्लाभित्रको पर्यटकीय स्थल नागथली जाने निधो भयो । अध्ययन भ्रमणका लागि शिक्षक र साथीहरू दुई वटा बसमा यात्रा सुरु भयो । बस सरासर स्याफ्रुबेँसी पुगेर रोकियो । त्यहाँ भूमिगत संरचना रहेको चिलिमे जलविद्युत् केन्द्रको पावर हाउसमा कसरी विद्युत् उत्पादन हुन्छ भनेर हेर्ने मौका मिल्यो । बसमा यात्रा अघि बढ्दै गयो । स्याफ्रुबेँसी बजारमा धेरै होटेल र लज रहेछन् । यहाँ लाङटाङ जाने विदेशी तथा स्वदेशी पर्यटक बस्ने रहेछन् । यहाँबाटै पैदलयात्रा सुरु गर्दा रहेछन् । यहाँ गोसाइँकुण्ड गाउँपालिकाको केन्द्र पनि रहेको छ ।  

पर्यटकीय दृष्टिकोणले गोसाइँकुण्ड, लाङटाङलगायतभन्दा नागथली कमै चर्चित ठाउँ हो । यो ठाउँ गोसाइँकुण्ड गाउँपालिका–१ मा पर्दछ । आमाछोदिङमो गाउँपालिकाको तातोपानीबाट जाने सल्लाह भयो । तातोपानीबाट हाम्रो पैदलयात्रा सुरु भयो । यो ठाउँमा हामी धेरै जना पहिलो पटक जान लागेकाले ठाउँ कस्तो होला भनेर मनमा कौतूहल थियो । वरिपरिका डाँडाकाँडा, हिमाल, हरियाली दृश्य हाम्रो आँखामा नाच्दै थियो । त्यहाँका वन्यजन्तु, चरा, वातावरण र रहनसहन नियाल्दै हामी झन्डै साढे दुई घण्टाको उकालो यात्रापछि नागथलीको समथर भूभागमा पाइला राख्यौँ । चिसो सिरेटोले हामीलाई स्वागत गरेको अनुभव हुन थाल्यो । यो ठाउँ समुद्री सतहदेखि तीन हजार एक सय मिटर उचाइमा रहेको छ । हामीलाई दिनले बिदा माग्दै साँझ पर्दै थियो । त्यहाँ रहेको दुई वटा होटेलमा हाम्रो टोलीले विश्राम ग¥यो । 

भोलि बिहान तरुचेडाँडा पुग्ने योजना बनाएर खानपिन गरेर सुतियो । बिहान सूर्योदय नहुँदै हाम्रो टोलीको यात्रा अघि बढ्यो । तीन घण्टा हिँडेर तरुचे पुगियो । चारैतिर सुन्दर तथा मनोरम दृश्य देखिने तरुचेडाँडा साँच्चै रमाइलो रहेछ । नजिकै गणेश हिमाल, पाल्दोपिक, साङ्जेन, लाङटाङ, लिरुङ र तिब्बतको सिसापाङमा हिमाल र गाउँ देखियो । आँखा अगाडि सजिएको हिमाल र डाँडाकाँडाको दृश्य हेरिरहुँ जस्तो लाग्ने । साथीहरू आपसमा कुरा ग¥यौँ, यस्ता स्थानमा रहेछन्, त्यसैले पो विदेशी यहाँ घुम्न आउने रहेछन् । तरुचे तीन हजार सात सय मिटर उचाइमा रहेको छ । धेरै उकालो छ भनेर सबै जना साथी जान सकेनन् । हामी सजिलै पुग्यौँ । हाम्रा ९० जनामध्ये २० जना जति साथीले मात्र तरुचेडाँडाबाट दृश्य नियाल्ने मौका पाए ।  

हाम्रो ध्यान त्यहाँको मनोरम दृश्यले तानिरहेको थियो तर समयले हामीलाई पर्खिएन । फर्किने समय भयो । बास बसेको ठाउँमा एक जनासँग कुराकानी गर्ने योजना पूरा भयो । यहाँका अगुवा पर्यटन व्यवसायी दावासाङ्बो तामाङले यहाँ धेरै धार्मिक तथा पर्यटकीय सम्पदा रहेको र बँदेल, घोरल, भालु, बाँदर, घोरल, थार जस्ता वन्यजन्तु पाइने जानकारी दिनुभयो ।   

हिउँ परेको समय र पाखाभरि थरी थरीका लालीगुँरास फुलेर ढकमक्क भएको समयमा यो ठाउँ निकै रमाइलो हुने रहेछ । ती दृश्य हेर्न नेपाली पर्यटक धेरै नै आउने गरेका रहेछन् । तामाङ तथा तिब्बती संस्कृति, वेशभूषा, काठैकाठका घरले आकर्षण गर्ने रहेछ । यहाँ प्रशस्त जडीबुटी पनि पाइने रहेछ । यहाँ गुरु रिम्पोछेको मूर्ति पनि रहेको छ । नागथलीबाट तल थुमन गाउँ रहेको छ । 

नागथलीलाई साथीहरूले रसुवाको घान्द्रुक भने । मलाई त साँच्चै प्रकृतिको भ्यु टावर हो जस्तो लाग्यो । फर्किंदा थुमन गाउँ भएर फर्किने अपेक्षा पूरा हुन सकेन । पछि कुनै दिन अवसर जुरेमा थुमन गाउँ पुग्ने आशामा हामीले त्यहाँबाट यात्रालाई घरतर्फ मोड्यौँ । नागथली–तरुचे यात्रा मेरो लागि अविस्मरणीय रह्यो । 

कक्षाः १०, कालिका हिमालय मावि  रसुवा

मुना मासिकबाट सभार

रसुवा, गर्मी तथा सुख्खायाममा वन डढेलोबाट हुनसक्ने जन धनको क्षति तथा जैविक विविधताको विनाश रोक्न डिभिजन वन कार्यालय रसुवाले वन डढेलो बिरूद्धकाे सचेतना  मुलक सडक नाटक गाउँ गाउँमा प्रदर्शन गरेकाे छ । 

सप्ताह (२०८१ सञ्चालन गरेको छ। फागुन २३ गतेदेखि २९ गतेसम्म पहिलो चरणमा रसुवाका विभिन्न स्थानहरूमा सचेतना र डढेलो नियन्त्रण सम्बन्धी प्रचार प्रसार कार्यक्रम सम्पन्न भएको डिभिजननल वन अधिकृत शम्भु तामाङले बताए।

पहिलो चरण अन्तर्गत गोल्जुङ, थाम्बुचेत, चिलिमे, ग्रे, गत्लाङ र डाँडागाउँमा जनचेतना ¥याली, अन्तरक्रिया, डढेलो नियन्त्रण सामग्री प्रदर्शन तथा प्रचार गरिएको थियो। कार्यक्रममा स्थानीय जनप्रतिनिधि, विद्यालयका शिक्षक तथा विद्यार्थी, सामुदायिक वन उपभोक्ता समूह र महासंघका पदाधिकारी, ईको क्लब, सुरक्षाकर्मी तथा स्थानीय बासिन्दाको उल्लेखनीय सहभागिता रहेको थियो।

डिभिजनल वन अधिकृत शम्भु तामाङका अनुसार वन डढेलो नियन्त्रण गर्नु वन कार्यालय र सुरक्षा निकायको मात्र दायित्व मात्र नभई प्रत्येक व्यक्ति, समुदाय र संस्थाको जिम्मेवारी हो। वन डढेलोले वन तथा वन्यजन्तु मात्र नभई गाउँबस्तीमा क्षति पुर्‍याउने, मानव स्वास्थ्यमा असर गर्ने तथा जलवायु परिवर्तनमा समेत नकारात्मक प्रभाव पार्ने भएकाले सबै पक्ष गम्भीर बन्नुपर्ने उनले बताए।

नाटक प्रदशनकाे क्रममा हाकुका महिलाहरूले वनमा डढेलो लगाउदा धेरै क्षति हुने र कानूनी कारबाही गर्नु पने गीत (तामाङ सेलाे ) गाएका थिए ।  हाकु स्वास्थ्य चाैकीका स्वास्थ्यकर्मी कमल बिष्टले जलवायु परिवर्तनकाे असर देखिन थालेकाेले सुख्खापन बढेकाेले अब सामुदायिक वन तथा वातावरणमा जाेखिम बढेकाेले यस्ताे सचेतना मुलक कार्यक्रम गर्नु परेकाे बताए । 

वन डढेलो बारे सचेतना अभियानको दोस्रो चरणमा डिभिजन वन कार्यालयले रेडियो लाङटाङ र सामुदायिक वन उपभोक्ता महासंघ रसुवासँगको सहकार्यमा सन्देश मूलक सडक नाटक प्रदर्शन गरिएको छ। नाटकमा सहभागी कलाकार नीलकण्ठ मावि बेत्रावतीका विद्यार्थी कलाकारहरूले आमाछोदिङ्मो गाउँपालिका अन्तर्गत गत्लाङ र थाम्बुचेतमा प्रदर्शन गरिएको उक्त नाटक जिल्ला सदरमुकाम धुन्चे, ठूलोहाकु, डाँडागाउँलगायतका गाउँ बस्तीमा समेत प्नदर्शन गरिएको वन डढेलो फोकल पर्सन बिर बहादुर बोम्जनले जानकारी दिए।

गोसाईकुण्ड गाउँपालिका–२, रसुवागढीमा चेकजाँचका क्रममा प्रहरीले जिल्ला सिन्धुपाल्चोक, इन्द्रावती गाउँपालिका–१ का ३३ वर्षीय रवि धमलालाई नियन्त्रणमा लिएको हो।

उनी खुट्टामा लगाएको जुत्ताभित्र लुकाइराखेको, कान र औंलामा पहिरिएको गरी १०६.९ ग्राम सुन ल्याउँदै गर्दा फेला परेका थिए। बरामद सुनको अनुमानित बजार मूल्य १६ लाख १३ हजार ५६५ रुपैयाँ ६८ पैसा रहेको छ।

नेपाल प्रहरी, सशस्त्र प्रहरी बल, र भन्सार कार्यालय टिमुरेको संयुक्त टोलीले उनलाई पक्राउ गरी आवश्यक कानुनी प्रक्रिया अघि बढाइसकेको प्रहरीले जनाएको छ। सीमा क्षेत्रमा पछिल्लो समय सुन तस्करीका घटना बढ्दै गइरहेका छन्, जसलाई नियन्त्रण गर्न सुरक्षा निकायहरू थप सतर्क रहनु पर्ने देखिएको छ । 

रसुवा, गर्मी तथा सुख्खायाममा वन डढेलोले व्यापकरुपमा जनधनको क्षति तथा जैविक विविधताको बिनाश हुने गरेको अवस्थामा डिभिजन वन कार्यालय रसुवाले वन डढेलोको जोखिम बारे सचेतना तथा डढेलो नियन्त्रण बारे प्रचार प्रसार गर्न वन डढेलो सचेतना सप्ताह, २०८१ फागुन २३ देखि २९ गतेसम्म पहिलो चरणको सचेतना सप्ताह सञ्चालन गरिएको छ। 

यस कार्यक्रम अन्तर्गत रसुवा जिल्लाको गोल्जुङ, थाम्वुचेत, चिलिमे, ग्रे, गत्लाङ र डाँडाँगाउमा वन डढेलो जनचेतना र्‍याली, अन्तरक्रिया, डढेलो नियन्त्रण सामग्रीहरूको प्रदर्शन तथा प्रचार प्रसार गरिएको पहिलो चरणको कार्यक्रममा पालिकाका जनप्रतिनिधि, विभिन्न विद्यालयका शिक्षक तथा विद्यार्थीहरु, सामुदायिक वन उपभोक्ता समूहहरुका पदाधिकारीहरू, ईको क्लव, सुरक्षाकर्मी तथा स्थानीय जनताहरूको उल्लेखनिय र सक्रिय सहभागिता रहेको जनाइएको छ।  

वन डढेलोले वन तथा वन्यजन्तुलाई मात्र असर गर्ने नभई यस्तो डढेलो गाउँबस्तीमा प्रवेश गर्न सक्ने र जनधनको समेत क्षति गर्नुको साथै मानव स्वास्थ्यमा तथा जलबायु परिवर्तनमा समेत समेत नकरात्मक असर पुर्‍याउने भएकोले डढेलो नियन्त्रण गर्न वन कार्यालय र सुरक्षा निकायको मात्र जिम्मेवारी नभई प्रत्येक व्यक्ति, समुदाय र निकायको जिम्मेवारी रहेको धारणा डिभिजनल वन अधिकृत शम्भु तामाङले बताए । 

यसैगरी दोस्रो चरणको सचेतना कार्यक्रम अन्तर्गत रेडियो लाङटाङ र सामुदायिक वन उपभोक्ता महासंघ रसुवासंगको सहकार्यमा वन डढेलो नियन्त्रण तथा व्यवस्थापन सम्बन्धी सन्देशमुलक सडक नाटक आमाछोदिङ्मो गाउँ पालिकाको गत्लाङ र थाम्बुचेतमा प्रदर्शन गरिएको छ भने उक्त सडक नाटक जिल्ला सदरमुकाम धुन्चे, ठूलोहाकु, डाँडागाउँलगायतका स्थानहरूमा समेत प्रदर्शन गरिने डिभिजन वन कार्यालय रसुवाका वन डढेलो नियन्त्रण संयाेजक बिर बहादुर बोम्जनले जानकारी दिए । गाउँ गाउँमा सचेतना मुलक कार्यालय 

पहिलो चरणको सचेतना सप्ताहमा कार्यक्रममा सवै पक्षकाे सहयाेग तथा समन्वय भएकाे थियाे । दोस्रो चरणमा समेत वन उपभोक्ता समुहलगायत सबै सरोकारवालाहरूको सक्रिय सहभागिता, समन्वय र सहयोगको आपेक्षा र गरेकाे डिभिजनल वन अधिकृत तामाङले बताए । 

रसुवा, आगामी चैत्र ७ देखि १९ गतेसम्म सञ्चालन हुने एसईई (सेकन्डरी एजुकेशन एग्जामिनेशन) परीक्षा २०८१ मा रसुवा जिल्लाबाट ५ सय ३१ जना विद्यार्थी सहभागी हुने भएका छन्। 

यस परीक्षाको सञ्चालनका लागि जिल्लाभरका ५ वटा स्थानीय तहमा रहेका ६ वटा माध्यमिक विद्यालयहरू परीक्षा केन्द्रको रूपमा तोकिएका छन्। शिक्षा विकास तथा समन्वय एकाई रसुवाका इकाई प्रमुख दिपेश सिलवालले जानकारी दिए ।

गोसाईकुण्ड गाउँपालिकामा रसुवा मावि धुन्चे, कोमिन स्यामेवाङफेल मावि, हाकु मावि, नमुना इभरग्रिन बोर्डिङ स्कुल, हाईल्याण्ड आवासिय मावि, कालिका गाउँपालिका, निलकण्ठ नमुना मावि जिवजिवे, गौतमबुद्ध मावि, कालिका हिमालयन मावि, नर्थ पोल इङ्लिस बोर्डिङ स्कुल,उत्तरगया गाउँपालिका, निलकण्ठ मावि बोगटीटार, सेतिदेवी मावि, डाडागाउँ मावि, भूमेदेवी मावि, सुन्धरा मावि, नवविजयी महेन्द्र मावि नौकुण्ड गौतमबुद्ध मावि, निर्कुभुमे मावि, नारायण मावि, वागेश्वरी मावि विद्यार्थीहरूको विवरण नियमित साधारण धार ४ सय १० जना, ग्रेड वृद्धि साधारण धार ६५ जना, प्राविधिक धारमा २ जना रहेका छन् ।

जिल्लामा दुई विद्यालयहरू ९ निलकण्ठ मावि बोगटिटार र नौकुण्ड ६ मा रहेको गोसाईकुण्ड मावि ९ प्राविधिक धाराका विद्यार्थीहरूको लागि परीक्षा केन्द्रको रूपमा रहेका छन्। निलकण्ठ माविबाट १६ जना र गोसाईकुण्ड माविबाट ३८ जना विद्यार्थीहरूले प्राविधिक धाराको परीक्षा दिनेछन्। 

यस वर्षको एसईई परीक्षा सफलतापूर्वक सम्पन्न गर्न जिल्ला शिक्षा कार्यालय र सम्बन्धित स्थानीय तहले आवश्यक तयारी गरेको छ। परीक्षार्थीहरूले निर्धारित मितिमा समयमै परीक्षा केन्द्रमा उपस्थित हुन आग्रह गरिएको छ।

रसुवा, स्थानीय तहका निर्वाचित जनप्रतिनिधिलाई जलवायु उत्थानशील कार्यसुदृढीकरणको लागि सचेतना मूलक अभिमुखीकरण कार्यक्रम फागुन २३ गते उत्तरगया गाउँपालिकामा सम्पन्न भयो । 

राष्ट्रिय प्रकृति संरक्षण कोष तथा अन्य राष्ट्रिय सरोकारवालाहरूसँगको सहकार्यमा हरित जलवायु कोषको सहायतामा गण्डकी जलाधार जलवायु उत्थानशील आयोजना क्षेत्रमा संकटासन्न समुदाय तथा पारिस्थतिकीय प्रणालीको जलवायु उत्थानशीलता सुधार ल्याउने, जलवायुजन्य विपद्, जोखिम न्यूनीकरण, विपद् प्रतिकार्य, प्रकृतिमा आधारित समाधान, जलवायु उत्थानशिलता, जलवायु कोडिङलगायतका विषयहरूमा स्थानीय सरकार र नागरिक समाजका प्रतिनिधिहरूको क्षमता अभिवृद्धि गर्ने उद्देश्यले कार्यक्रम गरिएको गैसस महासंघ रसुवाले जनाएको छ ।

सहभागीहरूले जलवायु परिवर्तनले अहिले नै पानीको मूल सुक्दै गएकोले पानीको समस्या देखा गर्न थालेको बताए । कार्यक्रमबाट गाउँ कार्यपालिका सदस्य ज्ञानु बिकले जलवायु परिवर्तन बारे नयाँ कुरा थाहा भएको बताइन् । 

गाउँपालिका उपाध्यक्षा चमेली गुरुङ, वडा अध्यक्ष मारसिङ तामाङ, गैसस महासंघ रसुवाका पुर्व अध्यक्ष बिनोद लामिछाने, वडा सदस्य बेन्जु मगर, सहभागी इश्वरी थापा मगरलगायत सहभागीले कार्यक्रममा आफ््नो धारणा राख्दै अहिलेको निकै नै जल्दो बल्दो विषय भएकोले सबैले सचेत हुनुपर्ने र सरकारले योजना बनाएर काम गर्नुपर्ने बताए । स्थानीय सरकारले विकास निर्माण तथा अन्य काममा सचेत भएर मात्र निर्णय लिएर अघि बढ्नुपर्ने समेत सहभागीहरुले जोड्दिएका थिए । 

जलवायु परिवर्तनको कारण, प्रभाव र असर, नेपालले गरेका प्रयास, क्षेत्रगत रुपमा अनुकूलनका उपायहरू, जलवायु सम्बन्धि कोडिङ्ग विधि, स्थानीय तहमा जलवायु परिवर्तनको मुद्दा, वातावरण संरक्षण तथा  विपद् व्यवस्थापन,सामाजिक समावेशीकरणलगायत विषयमा समेत छलफल भएको थियो । 

जलवायु परिवर्तन अहिलेको निकै जल्दोबल्दो विषय भएकोले सबैले सचेत हुनुपर्ने बताए ।  अध्यक्ष  घलेले समयमा हिउँ तथा पानी नपर्ने जस्तो समस्या देखा परेको वातावरण संरक्षण र वनमा हुने डँढेलो नियन्त्रण गर्नुपर्ने बताए । कार्यक्रममा गाउँ पालिका, जनजाति, विपद ब्यवस्थापन कोष, मध्यवर्ती तथा सामुदायिक वन समुहको प्रतिनिधित्व रहेको थियो । 

जलवायु परिवर्तनको कारण, प्रभाव र असर, नेपालले गरेका प्रयास , क्षेत्रगत रुपमा अनुकूलनका उपायहरू, जलवायु सम्बन्धि कोडिङ्ग विधि, स्थानीय तहमा जलवायु परिवर्तनको मुद्दा, वातावरण संरक्षण तथा  विपद् व्यवस्थापन,सामाजिक समावेशीकरणलगायत विषयमा गैसस महासंघ नेपाल जिल्ला शाखा, रसुवाको आयोजनामा भएको कार्यक्रममा सहजकर्ता हेमनाथ खतिवडा र गायत्री लामिछाने रिमालले सहजिकरण गरेका थिए । 

रसुवा, नेकपा एमाले रसुवा जिल्ला अध्यक्ष जनार्दन ढकालले पार्टी अध्यक्षसहित सबै जिम्मेवारीबाट अलग भएको घोषणा गरेका छन् ।

शनिबार हिमालय टेलिभिजनलाई अन्तरवार्ता दिँदै ढकालले आफूमाथि चौतर्फी घेराबन्दी भएकाले पार्टी परित्याग गर्नुपरेको बताएका हुन् । 

ढकालले पार्टीको समस्याबारे पार्टी केन्द्रीय महासचिव शंकर पोखरेल, प्रदेश इन्चार्ज राजन भट्टराईलगायतका नेताहरूलाई जानकारी गराउँदा पनि समस्या सम्बोधनमा चासो नदेखाएपछि पार्टीबाट अलग हुनुपरेको प्रस्टीकरण दिएका छन् । ढकाल २०७० को संविधान सभा सदस्य समेत हुन् । 

पछिल्लो पटक पार्टीको जरा अभियानको नाममा रसुवामा हरेक कार्यक्रममा विवाद उत्पन्न भएपछि अभियान नै स्थगित गरिएको थियो । रसुवाको पार्टीमा देखिएको विवादका बारेमा एमाले बागमती प्रदेशका इन्चार्ज डा राजन भट्टराईले मध्यरातमा प्रधानमन्त्री निवासमै पुगेर पार्टी अध्यक्ष केपी शर्मा ओलीलाई भेटेर जानकारी गराएका थिए । जिल्लामा घेराबन्दी भएकाे र पार्टीकाे केन्द्रबाट समस्या समाधान नभएपछि उनले राजिनामा दिएका हुन् ।  

रसुवा, उत्तरगया गाउँपालिका २ मा बालबिबाह गर्न लागेकाे वा भएकाे सूचना दिनेलाइ रू ५ हजार पुरस्कार दिने वडा अध्यक्षबाट घाेषणा भएकाे छ । 

गाउँपालिकामा महिला बालवालिका तथा जेष्ठ नागरिक शाखाद्वारा बालविवाह अन्त्यको लागि बालक्लब समुदाय र विद्यालयको भूमिका सम्बन्धी १ दिन जनचेतना मूलक अभिमुखीकरण कार्यक्रम डाडागाउँ माविमा सम्पन्न कार्यक्रममा साे घाेषणा भएकाे हाे ।  

गाउँगाउँमा हुने बालबिबाह अन्त्यका लागि घर तथा समुदायमा जागरण ल्याउनु पर्ने कार्यक्रममा सहभागीहरूले बताए । गाउँपालिका गाउँपालिकामा महिला बालवालिका तथा जेष्ठ नागरिक शाखा  प्रमुख  अमृता पन्तकाे एक   प्रस्तुतीपछि कार्यक्रममा वडा अध्यक्ष टुकु सुवेदी  बालबिबाह गर्नलागेकाे सूचना दिनेलाइ रू ५ हजार पुरस्कार दिने घाेषणा गरेका थिए । 

प्रधानाध्यपक नबराज घिमिरेका अनुसार बाल बिबाह गरे कानुनी कारबाही के हुने र के कस्ता नीतिगत ब्यवस्था रहेकाे बारे जानकारी समेत दिइएकाे थियाे । कार्यक्रममा डाडागाउँ माविका शिक्षकहरू, अभिभावक, विद्यार्थी सहभागी थिए ।

बालविवाह गर्ने बालबालिकाको स्वयम् स्वास्थ्य, शिक्षादेखि समग्र जीवन पद्धतिमा प्रत्यक्ष नकरात्मक असर पर्ने भएकाले समाजबाट बालविवाह गर्ने कार्य पूर्णरुपमा अन्त्य गर्ने उद्देश्यका साथ बालबालिकाहरु र समुदाय नै लाग्नु पर्ने देखिन्छ । 

रसुवा, नेपाल होटल तथा पर्यटन व्यवसायी संघ रसुवाकाे अध्यक्षमा विशाल घले निर्वाचित भएका छन् ।

नेपाल होटल तथा पर्यटन व्यवसायी संघ बागमती प्रदेशका अध्यक्ष श्री दामोदर नेपालकाे प्रमुख आतिथ्यमा भएकाे होटल तथा पर्यटक व्यवसायी संघ रसुवाको तेस्रो अधिवेशन शनिबार सम्पन्न भएको छ। अधिवेशनले विशाल घलेलाई अध्यक्ष पदमा निर्वाचित गरी संघको नयाँ नेतृत्व चयन भएकाे हाे ।

कार्यक्रममा प्रमुख अतिथि दामोदर नेपालले स्थानीय पर्यटन प्रवर्द्धन, आधारभूत संरचना सुधार तथा होटल व्यवसायको गुणस्तर वृद्धिमा सक्दो सहयोग गर्ने प्रतिबद्धता जनाए। साथै, अधिवेशनले रसुवाको पर्यटन क्षेत्रको दीर्घकालीन विकास र प्रवर्द्धनमा महत्त्वपूर्ण भूमिका खेल्ने विश्वास व्यक्त गर्दै नवनिर्वाचित कार्यसमितिलाई सफल कार्यकालको शुभकामना दिएका छन्। अध्यक्ष रामशरण गजुरेलकाे अध्यक्षतामा भएकाे अधिवेशनमा गजुरेलले जिल्लाका होटल तथा पर्यटन व्यवसायीहरूको हकहितका लागि आफू निरन्तर लागिरहने प्रतिबद्धता व्यक्त गरे।

रसुवा, सामुदायिक सुरक्षा जालाे तथा महिलावादी आन्दोलनको सुदृढीकरण कार्यक्रम अन्तर्गत दोस्रो चरणको सार्वजनिक सुनुवाइ उत्तरगया गाउँपालिकामा ०८१ फागुन २३ गते  सम्पन्न भयो । 

गाउँपालिकाबाट सम्पादन भएका कार्यक्रम र महिलाहरूमा पारेकाे प्रभाव बारेमा सामुदायिक सुरक्षा जालाेमा  आवद्द स्थानीयकाे सहभागीतामा भएकाे सार्वजनिक सुनुवाइमा गाउँपालिका उपाध्यक्ष चमेली गुरूङ, प्रमुख प्रशासकीय अधिकृत हाेमनाथ दाहाल, जनप्रतिनिधिहरू सहभागी थिए । 

सामुदायिक सुरक्षा जालाेका बारेमा स्थानीय संस्था सामाजिक कल्याण तथा वातावरण साेसाइटी रसुवाकी अध्यक्ष गायत्री लामिछानेले जानकारी दिइन् । 

कार्यक्रममा टेवा नेपालीकी सरस्वती श्रेष्ठले महिला सुरक्षा, क्षमता विकास, सुशासन तथा पारदर्शीताकाे अभ्यासका सहयाेग गर्ने बताइन् । 

युएन विमेनकाे सहयाेगमा टेवा नेपाल अन्तर्गत सामुदायिक सुरक्षा जालाेमा आवद्ध उत्तरगया गाउँपालिका क्षेत्रका महलिाहरु तथा सरोकारवालाहरू सहभागी थिए  । सहभागीहरूले स्वास्थ्य, शिक्षा तथा विषयगत शाखाकाे सेवा प्रबाह र महिला तथा बालबालिकाहरूकाे क्षेत्रमा परेकाे प्रभाव बारे प्रश्न गरेका थिए । 

पत्रकार विजया तिवारीले एक युवाले नागरिकता पाउन नसकेकाे विषयमा प्रश्न गरिन भने स्थानीय इश्वरी थापामगरले महिलाकाे क्षमता विकास तथा स्वास्थ्य क्षेत्रमा यस वर्ष के कस्ताे कार्यक्रम रहेकाे छ बारे प्रश्न गरिन् । स्थानीय अप्सरा फुयाँलले महिला, कमला थापा मगर, गैसस महासंघ रसुवाका पुर्व अध्यक्ष बिनाेद लामिछाने, गैसस महासंघ रसुवाका सचिव रितमान वाइवा लगायतले बिपन्न र अपाङ्ता भएकाहरूकाे क्षेत्रमा के कस्ताे कार्यक्रम रहेकाे बारे प्रश्न गरिन् । 

गाउँपालिका उपाध्यक्ष चमेली गुरूङले स्वास्थ्य र विपद व्यवस्थापन तथा महिलाकाे सीप तथा क्षमता विवकासमा गरेका कामकाे परिणाम देखिन थालेकाे र अझै प्रभावकारी कार्यकम तय भएकाेले गाउँपालिकामा सूचना लिन र सुझाव दिन पनि अनुराेध गरिन् । उनले सहभागीहरूकाे जिज्ञासामा प्रष्ट पार्दै महिलाकाे नेतृत्व विकासमा गाउँपालिकाले ध्यान दिएकाे बताउँदै दिर्घकालीन साेचका साथ लागि अगाडि बढ्नु पर्ने बताइन् । 

वडा अध्यक्षा मारसिं तामाङ, शिक्षा शाखा प्रमुख सुनिता खतिवडा, स्वास्थ्य शाखा प्रमुख बलराम न्याैपानेलगायतले सहभागीहरूले प्रश्नको जिज्ञासा मेटाउँदै आफ्नो धारणा राखेका थिए । 

रसुवा, परम्परागत रैथाने संस्कृतिकाे संरक्षणका लागि मारूनी नाच प्रतियाेगिता दोस्रो बागमती प्रदेशस्तरीय मारुनी नाच प्रतियोगितामा नुवाकोटको सामरी नृत्य समूह प्रथम भएको छ ।

विकास तथा सञ्चार केन्द्र नेपालद्वारा सञ्चालित रेडियो लाङटाङको आयोजनामा भएको प्रतियोगितामा म्यागङ गाउँपालिका वडा नम्बर–५ सामरीको मारूनी नाच समूह प्रथम भएको संस्थाका सचिव गीता न्यौपानेले जानकारी दिईन् ।

प्रतियोगितामा रसुवा र नुवाकोट जिल्लाका पाँच समुहले सहभागिता जनाएको उनले जानकारी दिईन् । प्रतियोगितामा किस्पाङको सरस्वती देवी महिला समुह दोस्रो र रसुवाको कालिका भजन कृतन समाज तृतीय भएको छ ।

प्रतियोगिताका विजेताले क्रमशः प्रथमले २५ हजार रूपैयाँ, द्वितीयले २० हजार रूपैयाँ र तृतीयले १५ हजार रूपैयाँ नगदसहित प्रमाणपत्र र मायाको चिनो प्राप्त गरेका थिए । 

जिल्लामा नै दोस्रोपटक भएको मारूनी नाच प्रतियोगितामा मौलिक बाजागाजा तथा लोक संस्कृतिलाई जर्गेना गरी परम्परागत आस्थाको संस्कृतिलाई जिवन्त राख्न भावी पुस्ताले पनि सिकुन् भन्ने उद्देश्यले प्रतियोगिता आयोजना गरिएको संस्थाका अध्यक्ष सोहम सुवेदीले बताए । कार्यक्रमकाे उद्घाटन नेपाल सरकारका रक्षामन्त्री मानवीर राईले गर्नुभएको थियो । 

अध्यक्ष सोहम सुवेदी,  जिल्ला समन्वय समिति प्रमुख, उपप्रमुख, उत्तरगया गाउँपालिका अध्यक्ष , माधब अर्याल उपाध्यक्ष, चमेली गुरूङ, बागमती प्रदेश पर्यटन तथा संस्कृति मन्त्रालयका सचिव दिपेन्द्र सुवेदी, सहायक प्रमुख जिल्ला अधिकारी, समन्वय अधिकारी शारदा चालिसे, उत्तरगया गापा प्रमुख प्रशासकीय अधिकृत होमनाथ दाहाल, जनस्वास्थ्य प्रमुख झंप्रसाद आचार्य, नेपाल मगर संघका टेकबहादुर मगर लगायत सहभागी थिए । 

रसुवा, रसुवाको नौकुण्ड खाल्चेतमा दुई माेटरसाइकल दुर्घटना भइ आपसमा ठोक्किँदा एकजना गम्भीर घाइते भएका छन् ।

रसुवा जिल्लाको नौकुण्ड गाउँपालिका अन्तर्गत खाल्चेतमा दुईवटा मोटरसाइकल आपसमा ठोक्किँदा एकजना गम्भीर घाइते भएका छन्।

कालिकास्थानबाट पारच्याङ जादै गरेको बा ७१ प ८२८१ नंम्बरको मोटर साइकल र बिपारित दिशाबाट आउदै गरेको बा ८३ प ३७८७ नंम्बरको मोटर साइकल एक आपसमा ठोक्किदा नौकुण्ड गाउँपालिका - ४ सरमथलीका २० वर्षको सुशान्त वाईबा सामान्य घाइते भएका छन् ।

त्यसै गरी नौकुण्ड गाउपालिका- ६ सर्स्युँका ५० वर्षको सिङ्गि नेगी तामाङको दुवै खुट्टा भाचिएर गम्भीर घाइते भएकाे जिल्ला प्रहरी कार्यालयका सूचना अधिकारी सुन्दर चौलागाईले जानकारी दिए । घाईतेलाई प्राथमिक उपचार पश्चात तामाङलाई थप उपचारको लागि हेलिकप्टरमार्फत काठमाण्डौँ पठाइएको छ ।